İNSAN GÜCÜYLE HAREKET EDEN HELİKOPTERLER

İlk helikopteri geliştiren Rus asıllı Amerikalı bilim insanı Igor Ivanovich Sikorsky hem sabit hem de döner kanat olmak üzere havacılığın birçok alanında öncü olmuştur. Bu yüzden Igor Sikorsky denince herkesin aklına ilk gelen Sikorsky helikopteridir. 1980 yılında Amerikan Helikopter Derneği (AHS), insan gücü ile hareket eden helikopter çalışmalarını (İGİHEH) desteklemek amacıyla Igor I. Sikorsky’nin adını taşıyan bir yarışma düzenledi.

Amerikan Helikopter Derneği (AHS),1980 yılında, insan gücü ile hareket eden helikopter (İGİHEH) çalışmalarını teşvik etmek üzere, seri üretimi yapılan ilk helikopterin mucidi ve AHS'nin  kurucularından olan Igor I. Sikorsky’nin adını taşıyan bir yarışma düzenlemeye karar verdi.

Yarışmayı kazanana verilecek olan 25 bin Dolarlık ödülü kazanmak için sadece insan gücü ile hareket edecek ve 3 metre irtifaya çıkıp, havada en az 60 saniye kalacak, bu sırada da merkez noktası 10m x 10m'lik bir kare çerçevenin dışına çıkmayacak bir hava aracının tasarlanması yeterliydi. Bu da çok zor bir şeymiş gibi görünmüyordu.

Yerden havalanmayı başaran ilk İGİHEH, ABD’nin Kaliforniya eyaletindeki Cal Poly San Luis Obispo okulunda okuyan öğrencilerin "Da Vinci III" adını verdikleri hava aracı oldu. 1989 yılında yapılan bu araç, 7,1 saniye süreyle havada kaldı ve yerden 20 santimetre havalandı. İkinci başarılı bir İGİHEH çalışması da Japonya’daki Nihon üniversitesinin öğrencilerinden geldi. 1994 yılında yaptıkları ve "Yuri I" adını verdikleri hava aracı ile yerden 20 santimetre havalandılar ve 19,46 saniye havada kaldılar.

1994 yılından 2009 yılına kadar yerden havalanmayı başaran bir İGİHEH yapılamayınca 2009 yılında Sikorsky Hava Aracı Şirketi, ödülü 25 bin Dolardan 250 bin Dolara çıkarması için AHS'ye maddi destekte bulundu.

Ödül miktarı artınca, yarışmaya olan ilgi de arttı. Çok sayıda ekip, İGİHEH tasarımı ve yapımı üzerinde çalışmaya başladı. Maryland Üniversitesi, "Gamera" adını verdikleri İGİHEH ile 2011 ile 2012 yılları içinde başarılı uçuş denemeleri yapsalar da yarışmayı kazanacak değerlere ulaşamadılar.

Kanada’daki Toronto Üniversitesi  Uçak Mühendisliği Bölümü mezunları Todd Reichert ve Cameron Robertson’ın kurduğu AeroVelo (Hava Bisikleti) firması, ödülü kazanmak için 2012 yılının ocak ayında, "Atlas" adını verdikleri İGİHEH’in proje çalışmalarına başladı.

2012 yılının 28 Ağustos günü Atlas, yerden havalanmayı başaran beşinci İGİHEH oldu. AeroVelo firmasının Proje ekibi sonraki aylarda hava aracını geliştirmek için yaptığı çalışmalarda iki büyük kaza geçirdi.

AeroVelo ekibinin ilginç araçlar yapma konusunda önceden tecrübeleri vardı. Leonardo da Vinci’nin 500 yıl önce taslaklarını çizdiği, insan gücü ile kanat çırparak uçan ve ornithopter adı verilen hava aracını gerçeğe dönüştürmek için, ekip 2006 yılında, ilk çalışmalarını başlattı. Üç sene sonra Kar Kuşu adını verdikleri hava aracının ilk uçuş testlerine başladılar.

Bir kuş  gibi kanat çarpan Kar Kuşu’nun 32 metre olan kanat açıklığı, bir B737 yolcu uçağının kanat açıklığına eşitti. Buna karşılık, Kar Kuşu sadece 43 kilogram ağırlığındaydı. Kar Kuşunun bir araç tarafından çekilerek havalanması sağlandıktan sonra küçük bir kokpitte oturan Reichert, ayağı ile bir çubuğu ileri geri iterek, kanatları yukarıya aşağıya hareket ettiren bir sistemi çalıştırıyordu. Hava aracının hasar aldığı her başarısız uçuş denemesinin sonucunda iki arkadaş, yeni şeyler öğreniyordu. Hava aracı ile birkaç defa düşen Reichert, işin sırrını şöyle özetliyordu: “Düşmekten korktuğun yüksekliğe hiç çıkmayacaksın. Emniyetli uçuşun ilk şartı bu”. 2010 yılında Toronto’da yaptıkları bir uçuş denemesinde, kanat çırpan hava araçları ile 19,3 saniye havada kalmayı ve 150 metre mesafeye gitmeyi başardılar. Reichert, Robertson ve ekibi, bu tip hava aracı ile en uzun uçuş rekorunu kırdıklarına inanıyorlar.

Aynı ekip, 2012 yılında dünyanın insan gücü ile hareket eden en hızlı bisikletini yapmak için çalışmaya başladı.

2012 yılının Eylül ayında, Nevada eyaletinin tamamen düz çöl yollarında düzenlenen “insan gücü ile hareket eden en hızlı bisiklet” yarışmasına katıldılar ve "Mavi Burun" adını verdikleri karbon fiber kaportalı aerodinamik bisikletleri ile saatte 124 kilometre hıza eriştiler. 

AeroVelo ekibinin, Igor I. Sikorsky insan gücü ile hareket eden helikopter yarışmasını kazanmak için yaptığı ve Atlas adını verdiği İGİHEH’in dört tane çok büyük pervanesi vardı.

50 m x 50 m'lik, kare şeklinde bir çerçevenin ortasında pedal çeviren bir bisikletli bulunuyordu. Çerçevenin her bir köşesinde bulunan ve yavaş dönen dev pervanelerin her biri 20 metre çapındaydı. Atlas İGİHEH’in genişliği, bir uçtan bir uca 58 metreyi bulsa da sadece 55 kilo ağırlığındaydı ve hareketini tek bir insanın bacak gücünden alıyordu. Motorsuz helikopterdeki bisikletin pedallarını çeviren pilot, hava aracına en fazla 1.1 kW güç verebiliyordu. Atlas İGİHEH, pilotuyla beraber 128 kilogram brüt ağırlığa ulaşıyordu. Atlas IGIHEH dünyada yapılmış en büyük motorsuz helikopterdir. Bu hava aracının dört büyük pervanesinin en uzak uçları arasındaki 47 metrelik mesafe, bir Boeing B737 Max yolcu uçağının 36 metre olan kanat açıklığından daha fazladır. Bugüne kadar üretilmiş helikopterler arasında sadece Rusya tarafından üretilen dünyanın en büyük kargo helikopteri Mil V-12’nin pervanelerinin uçları arasındaki mesafe, Atlas helikopterinin pervane uçları arasındaki mesafeden daha fazladır.

13 Haziran 2013 günü Atlas İGİHEH, gerçekleştirdiği uçuşta, AHS'nin insan gücü ile hareket eden helikopter çalışmalarını teşvik etmek üzere düzenlediği yarışmanın tüm şartlarını yerine getirdi ve 250 bin Dolarlık ödülü almaya hak kazandı.

Kaynak: http://www.aerovelo.com