Ürün Tasarımı 

2020’li yıllarda yeni bir ürünün oluşturması, geliştirmesi, sürdürülebilirliği, imalatı, piyasaya sunumu, geri dönüşümü kısacası hayat döngüsü; satın alma davranışları ve müşterilerin yaklaşımlarından dolayı önceki dönemlere nazaran çok daha farklı ve hızlı olmaktadır.  Üretim ve ticaret yapan firmaların yeni projelerinin temelini oluşturacak Ürün Tasarımı, Ürün Geliştirme ve Yeni Ürün Geliştirme nedir? Ürün Tasarım Aşamaları nelerdir? kısaca göz atalım. 

Ürün Tasarımı Nedir?  

Bir fiil olarak ürün tasarımı, bir işletme tarafından müşterilerine satılacak yeni bir ürün yaratmaktır. Yeni ürünlere yol açan bir süreç yoluyla çok geniş bir katsayı ve etkili fikir üretme ve geliştirme. Bu nedenle, yeni ürün geliştirmenin önemli bir yönüdür. (1) 

Bir isim olarak ürün tasarımı: formun ayrık özelliklerinden (yani, somut mal veya hizmetin estetiği) ve fonksiyonun (yani yeteneklerinin) bütünleşmiş form ve fonksiyonun bütünsel özellikleri ile birlikte oluşan bir eserin özellikleri kümesi. (2) 

Ürün tasarım amacı hedeflenen piyasalarda tüketici taleplerini yönlendirmek, oluşturmak, rekabetçi bir konumda yüksek bir pazar payına sahip olmaktır.  Yenilikçi ve yaratıcı özellikler ile donatılmış yüksek teknoloji ürünlerin oluşturulması amaçlanmalıdır.  

Ürün tasarımı aşağıdaki kapsamda geniş bir anlamda ele alınır ise sürdürülebilirliği olan bir marka/ürün yaratmak veya genişletmek mümkündür. Bu çalışmalarda tasarımcılar, pazarlama uzmanları, mühendisler, üretim  – bakım ekiplerinin eş güdümü ile proje olarak ele alınmalıdır. (3) (4) 

Ürün Tasarım Aşamaları nelerdir?  

Ürün tasarımı çalışmaları; Piyasa Araştırması, Fizibilite, Konsept Oluşturma, Planlama, Model Üretimi, Mekanik Tasarım, Doğrulama, Dokümantasyon, İmalat, Sürdürülebilirlik aşamalarından oluşmaktadır. (5) 

Piyasa Araştırması: 

Hedeflenen pazardaki olası rakip ürünlerin listelenmesi, bunların Pazar konumları, üretim yöntemleri, maliyetleri ve karlılık tahminleri oluşturulur. Yeni trendlerin neler olacağı ve konumlarının bir ön görüsü sağlanmalıdır. Bu bilgiler oluşturulacak konsept tasarım ile fizibilite çalışmalarına veri olacaktır.  

Fizibilite:  

Tasarım ve geliştirme süreçleri, imalat yöntemleri, hedefler, üretim malzeme, işçilik, pazarlama tedarik ve satış kanalları, maliyet analizleri gibi  yatırımın genel fotoğrafının oluşturulduğu bu aşamada konsept çalışmalarında esas alınacak mekanik değerler oluşturulmaktadır. (6)  

Konsept Oluşturma: 

Konsept tasarım ilk büyük resimdir. Tüketici taleplerini oluşturmaya veya yönlendirmeye yönelik bir çalışmadır.  Bu aşama stratejilerin fiziksel olarak biçimlenmeye başladığı aşamadır. Yaratıcı ve yenilikçi katkılar hatta TRIZ gibi bir metodik bir yaklaşım ile oluşturulacak konseptler kendi alanında lider ürünler oluşmasını sağlamaktadır. Konsept tasarım piyasa araştırması fizibilite çalışmalarının sonuçlarını kullanılarak ürünün detaylarının oluşturulmasıdır. Üründeki ergonomi, görsellik, fonksiyon, mekanik detaylar, malzeme, renk, üretim, bakım gibi ömrü boyunca etkili olacak tüm alt yapısı bu aşamada şekillenmeye başlar. (7) 

Planlama: 

Ürünün hangi sorunlarını nasıl çözeceğimizin yol haritası bu aşamada belirlenir. Tasarım, Validasyon, Dokümantasyon, Belgelendirme, Tedarik, Üretim, Bakım, Tamir, Yedek parça, Geri dönüşüm, İyileştirmeler gibi çalışmaların detayları oluşturulur. 

Model Üretimi:  

Konsept tasarımı tamamlanan ürünün tamamen görsel olarak hacim, estetik ergonomi gibi form özelliklerinin oluşturulmasıdır. Çamurdan model, köpükten bloklar, 3 boyutlu yazıcılardan -prototip – üretilen ilk görsel fiziksel üründür. Müşteri deneyimi, kullanıcı yaklaşımı, ergonomik uygunluk çalışmalarında kullanılır. 

Mekanik Tasarım: 

Konsept tasarım ile ana hatları belirlenmiş olan ürünün üretim, montaj, bakım  şartlarına en uygun olacak şekilde mekanizmalarının oluşturulması tüm alt parçaları ile bilgisayar destekli tasarım çalışmalarıdır. Ürünün fonksiyonunu yerine getirebilmesi için sağlamlığı, çalışma şartlarına – standartlara uyumluluğu göz önüne alınarak detaylandırılır. Kritik değerler için de doğrulama çalışmaları yapılır. Bu çalışmada malzeme, üretim ve montaj toleransları, kalite gereksinimleri ile ambalaj detayları ve özellikleri oluşturulmaktadır. 

Doğrulama: 

Mekanik tasarımın sonucunda oluşturulan ürünün gerek çalışma – çevre şartları gereksinimleri, ömür belirlenmesi ve onaylanması, fonksiyonunun tam ve eksiksiz olarak yerine getirilmesi için yapılan çalışmalardır. Bu çalışmalarda sahada kullanım ve test için ürün prototip olarak üretilir. Prototip üretimi gerçek malzemeden ölçülerine ve toleranslarına uygun olarak gerçekleştirilir. Kullanım yeri ve amacına bağlı olarak benzer malzemeler ve yöntemlerde tercih edilebilmektedir. Gene kullanım yerin ve amacına bağlı olarak ürünün testlerinin fiziksel ve/veya simülasyon ile yapılması da bir doğrulama çalışmasıdır. Böylece mekanik tasarımın ömür dayanım ve fonksiyonunu gerçekleştireceği onaylanır.  

Doğrulamaların sonuçlarına göre ürünün optimizasyonu gerçekleştirilmektedir. Tasarımın netleşmesinden sonra ambalaj ve paket tasarımlarının da doğrulanması sağlanır. Bu aşamada belgelendirme standardizasyon ön çalışmaları da başlamış olur. 

Dokümantasyon: 

Ürünün kullanım amacına göre alması gereken sertifikasyonlar, teknik belgeler hazırlanır. Teknik resimler, malzeme listesi, imalat prosedürleri, patent başvuruları, izinler gibi tasarımın kesinleşmesini müteakip gerekli dokümanlar oluşturulur. 

İmalat:  

Ürünün amacına ve kullanım yerine bağlı olarak seçilen üretim yöntemi ile ön üretim, ilk numune kontrolü (FAI), Montaj ve kontrol fikstürleri, Takım aparatlar, ambalaj ve paket detayları tamamlanır.  Tedarik ürünler ile üretilen parçaların kalite gereksinimlerinden doğacak test aparatları da bu aşamada son haline getirilerek üretilir. Tasarım aşamasında göz önüne alınan toleranslar ve tolerans yığın analizi sonuçları göden geçirilerek gerekli üretim ayarlamaları gerçekleştirilir. (8) 

Sürdürülebilirlik: 

Ürünün ömrü boyunca gerçekleşecek olan geliştirme, iyileştirme, optimizasyon, maliyet düşürme, rekabet sürekliliğinin sağlanması gibi aşamaların yapılmasıdır. Ürünün güncel kalması, piyasa ömrünü en yüksek piyasa payı sürdürebilmesi için yapılan geliştirme çalışmalardır. 

Piyasa payı yüksek, bu payını sürdürebilen, rakiplerine öncülük edebilecek ürünlerin tasarımları tecrübeli, kendilerini sürekli geliştiren, yeni fikirlere açık ve yüksek teknolojiye hâkim, projelerini sonuna kadar takip eden ekipler ile gerçekleştirilmesi gereklidir. (9)