İngilizce bird strike olarak ifade edilen kuş çarpmaları her pilotun kabusudur diyebiliriz. Çünkü bir kuş çarpmasını önceden kestiremezsiniz , ayrıca bu olayı en tehlikeli kılan şey ise çoğu kuş çarpmasının uçuşun en kritik fazları olan take off ve landing esnasında meydana gelmesidir.

Peki uçağın boyutlarını ele aldığımızda küçücük bir kuşun bir uçağa çarpmasını bu kadar tehlikeli kılan şey nedir? Öncelikle şunu söyleyelim; bir kuşun yapabileceklerini asla küçümsemeyin. Yüksek hızlar söz konusu olduğunda uçağa çarpan küçücük bir kuş, uçağa atılan bir taş gibi etki yapar. İstatistiklere göre kuş çarpması vakalarının %65’inde uçakta sadece küçük hasarlar meydana gelmektedir. Çoğu bird strike vakasında kuş ya windscreen dediğimiz uçağın ön camına çarpmakta ya da motorun içine kaçmaktadır. Bir de kuş motordan kabine hava alınan kompresör kademelerine kaçmış ise kabinde son derece kötü bir koku sizi bekliyor demektir.

Bir kaz yaklaşık 4-5 kilogram ağırlığındadır. Bir A320 ise yaklaşık 78000 kilogram ağırlığındadır. Şimdi bu ikisinin saatte 320 kilometre hızla çarpıştığını hayal edin. Ya da biz sizin yerinize bir örnek verelim; böyle bir çarpışmanın sonucunda bir uçaktaki yüzlerce kişi ölümle burun buruna gelebiliyor. Çünkü 4 kiloluk bir kazı boşverin, sadece 0,5 kg ağırlığında bir kuş bile 330 km/h hızla giden bir uçağa çarptığında, çarpma alanında yaklaşık 4,5 tonluk bir kuvvet meydana getiriyor.

Olabilecek en kötü senaryoyu özetleyebilecek bir kuş çarpması vakası anlatılacak olsa bu herhalde Eastern Airlines Flight 375 olurdu. 4 Ekim 1960 yılında Boston’dan Eastern Airlines’a ait bir Lockheed L-188 Electra uçağı içerisinde 67 yolcu ve 5 uçuş mürettebatı ile kalkışa geçmişti. Take-off roll sorunsuz bir şekilde gerçekleşti ve uçak havalandı. Kokpit ekibi için sıradan bir uçuş olacağa benziyordu. Ancak kalkıştan sadece 6 saniye sonra uçak büyük bir sığırcık sürüsünün içerisine girdi. Uçak 4 tane turboprop motora sahipti. 1-2-4 nolu motorlara kuş çarpmış ve 1 nolu motor tamamen kaybedilmiş, 2 ve 4 nolu motorlardan ise kısmen thrust alınabiliyordu. Hasar sadece bununla sınırlı değildi, kokpitin ön camına çarparak ölen kuşlar camı (windshiled) kirletmiş ve kirlenen windshield sebebiyle pilotların görüşü kısıtlanmıştı. Daha da önemlisi çarpan kuşlar pitot tube içerisini tıkamış
ve kokpite giden airspeed bilgiside kaybedilmişti. Bir kuş çarpmasında olabilecek en kötü şeyler nelerse hepsi aynı anda Flight 375’in başına gelmişti. Gelişen bu olaylar sonucunda uçak kalkıştan kısa süre sonra sola yatarak Boston Limanı civarında denize düştü.

Take-off da dahil edildiğinde tüm bu anlatılan olaylar 1 dakika gibi kısa bir süre içerisinde gerçekleşti. Malesef bu kazada uçakta bulunan 72 kişiden 62’si yaşamını yitirdi. Kaza sonrası yapılan incelemelerde sadece 1 nolu motora en az 8 kuşun kaçmış olduğu görüldü. 1960 yılında acı bir şekilde sonuçlanan bu kuş çarmasının bir benzeri 2009 yılında US Airways Flight 1549’un başına geldi. New York LaGuardia havalimanından kalkan A320 tipi yolcu uçağı kalkıştan hemen sonra kaz sürüsüne girdi. Motora kaçan kuşlardan dolayı her iki motor da kaybedildi.

Uçak motorlar kaybedildiği için irtifa kaybetmeye başladığında yerden sadece 900 metre (3000 feet) yükselebilmişti. Pilot fazla seçeneği olmadığı için sıradışı bir kararla Hudson nehrine inmek için kuleyi bilgilendirdi. Aralarındaki konuşma şu şekilde hafızalara kazındı:

-Kule: ... which runway would you like...
-Kokpit: We’re gonna be in Hudson
-Kule: I’m sorry say again!...

Neyse ki pilot olağanüstü bir başarıyla uçağı tek parça halinde Hudson nehrine sağ salim indirdi ve uçak batmadan önce tüm yolcular tahliye edildi. Tek bir kişi bile hayatını kaybetmedi. Yapılan araştırmalara göre kuş çarpmaları ticari uçuşlarda sadece Amerika Birleşik Devletlerinde 600 bin dolar, dünya çapında ise yılda 1,2 milyar dolarlık maddi kayba sebep oluyor. Kuş çarpmaları sebebiyle oluşan kazalarda dünya çapında 1988 yılından bu yana 220’den fazla insan hayatını kaybetti. Elbette kuşlara ne olduğunu anlatmaya gerek yok. Anlayacağınız bu işten ne kuşlar ne de biz kazançlı çıkıyoruz.