Havacılıkta proje yönetiminde tasarım, iyileştirme, tasarım geliştirme girdileri/çıktıları ve kontrolü süreçte önemli bir noktada duruyor.
Peki bu konulardaki temel unsurlar ne olmalı?
Bu yazımızda sizlere AS91XX ve EN91XX standartlarında belirtilen, özellikle tasarım ve geliştirme, iyileştirme projelerinde kullanılan proje yönetimi hakkında bilgiler veriyor olacağız. Öncelikle standardın bu süreçten beklentilerini listeleyelim:
Tasarım ve geliştirme girdileri
Kuruluş, tasarım ve geliştirmesi yapılacak belirli ürün ve hizmet tipleri için önemli şartları belirlemelidir. Kuruluş, aşağıdaki unsurları değerlendirmelidir:
- a) Fonksiyonel ve performans şartları
- b) Önceki benzer tasarım ve geliştirme faaliyetlerinden elde edilen bilgi
- c) Birincil ve ikincil mevzuat şartları
- d) Kuruluşun uygulamayı taahhüt ettiği standartlar veya uygulama esasları
- e) Ürün veya hizmetin yapısından kaynaklanan başarısızlığın potansiyel sonuçları
- f) Uygulanabildiğinde, kullanım dışı olan ürünün potansiyel sonuçları
Girdiler, tasarım amaçlarına uygun tam ve başka şekilde anlaşılmayacak tarzda olmalıdır. Birbiri ile çatışan tasarım ve geliştirme girdileri çözülmelidir. Kuruluş, tasarım ve geliştirme girdileri ile ilgili dokümante edilmiş bilgiyi muhafaza etmelidir.
Kuruluş, dış tedarikçi geribildirimi, şirket datası, servis datası gibi diğer bilgiyi tasarım ve geliştirme girdisi olarak ele almalıdır.
Tasarım ve geliştirme kontrolü
Kuruluş, aşağıdakileri güvence altına almak için tasarım ve geliştirme prosesine kontroller uygulamalıdır.
- a) Erişilmesi amaçlanan sonuçların tanımlanması
- b) Tasarım ve geliştirme sonuçlarının şartları karşılama kabiliyetini değerlendirmek için gözden geçirmelerin yapılması
- c) Tasarım ve geliştirme çıktılarının girdi şartlarını karşıladığını güvence altına almak için doğrulama faaliyetlerinin yapılması
- d) Ortaya çıkan ürün ve hizmetlerin belirtilmiş uygulama veya amaçlanan kullanımı için şartları karşılamasını güvence altına almak için geçerli kılma faaliyetlerinin yapılması
- e) Gözden geçirme veya doğrulama ve geçerli kılma faaliyetleri esnasında tayin edilen problemler için gerekli herhangi bir faaliyetin yapılması
- f) Bu faaliyetler ile ilgili dokümante edilmiş bilgilerin muhafaza edilmesi
- g) Bir sonraki adıma geçişe yetki verilmesi
Tasarım ve geliştirmelerin gözden geçirilmesine dahil olan katılımcılar, tasarım ve geliştirme adımlarının gözden geçiren ekipteki ilgili fonksiyon temsilcilerini de içermelidir.
Doğrulama ve onaylama için testler gerekli olduğunda, aşağıdaki konuları ispatlamak için bu testler planlanmalı, kontrol edilmeli, gözden geçirilmeli ve dokümante edilmelidir.
- a) Kaynakların kullanıldığı ve test itemlerinin test edildiğini belirleyen standartlar veya test kuralları, testin amaç ve şartlarının belirlenmesi, ilgili kabul kriterleri ve kayıtlı parametreler.
- b) Test süreçleri, testin nasıl yapıldığını, sonuçlarının nasıl kaydedildiğini ve kullanılan test metodlarını tanımlar.
- c) Test iteminin doğru konfigürasyonu, test için ibraz edilir.
- d) Test prosedürü ve test planı gereksinimleri gözlemlenir.
- e) Kabul kriteri karşılanır.
- f) Test için kullanılan test ve ölçüm cihazları, kontrol edilmelidir.
Tasarım ve geliştirme çıktıları
Kuruluş tasarım ve geliştirme çıktılarının aşağıdaki hususları karşılamasını güvence altına almalıdır.
- a) Girdi şartlarını karşıladığını
- b) Ürün ve hizmetin sunumu ile ilgili daha sonraki proseslerin uygunluğunu karşıladığını güvence altına almalıdır.
- c) İzleme ve ölçüm şartlarını içermeli veya bunlara atıfta bulunmalı ve uygun olduğunda ürün kabul kriterlerini de içermelidir.
- d) Ürün ve hizmetlerin istenen amacı ile güvenli ve uygun kullanımı için zorunlu olan ürün özelliklerini içermelidir.
- e) Kilit karakteristikler ve özel aksiyonlar dahil olmak üzere herhangi bir kritik maddeyi uygulanabilir olarak belirtmelidir.
- f) Serbest bırakılmadan önce yetkili personel tarafından onaylanmalıdır.
- g) Kuruluş, ürünün tanımlanması, üretilmesi, doğrulanması, kullanılması, sürdürülmesine imkan veren gerekli datayı tanımlamalıdır.
Yukarıdaki tüm konuları kapsayacak şekilde proje yönetimi gerçekleştirilir.
Proje Yönetiminin 5 Fazı
1- Başlangıç - GATE 0 (G0)
2- Planlama - GATE 1 (G1)
3- Uygulama - GATE 2 (G2)
4- Gözlem ve kontrol - GATE 3 (G3)
5- Destek ve kapanış - GATE 4 (G4)
Fazların Birbirleriyle Olan Etkileşimleri
G0 ve G1’de konsept geliştirilir.
G2’de detaylı tasarım ve geliştirme uygulanır.
G3’te geçerli kılma uygulanır.
G4’te ürün bir sonraki adım için uygun haldedir. Tüm gate’lerde iç kontroller uygulanır, bir sonrakine geçiş kararı alınır.
Faz 1: Başlangıç
Proje sözleşme dokümanı hazırlığı
Proje paydaşlarını belirleme
Sponsor bulma
Yönetimin onayını alma
Bilgi toplama
Sözleşmeyi hazırlamaya başlama
Proje yöneticisi, projeyi kurula sunduğunda, protokole göre bir takvime dayanarak ve projenin aşamasına veya bu aşamadan geçiş durumuna göre, kurul, kriterlerin detaylarının karşılandığından emin olmak için sorular soracaktır.
Faz 2: Planlama
Kapsam ve hedeflerin belirlenmesi ve doğrulanması
Bütçe oluşturulması
Gantt chart ile planın oluşturulması
İletişim planı oluşturulması
Risk analizinin gerçekleştirilmesi
Faz 3: Uygulama
Planın çalışılması
Etkinliğin ve uygunluğun kontrol edilmesi
Faz 4: Gözlem ve Kontrol
Hedeflerin durumunun takip edilmesi
4 KPI’lar
4 Riskler
Faz 5: Destek ve Kapanış
Öğrenilen derslerin gözden geçirilmesi
Sonuçların irdelenmesi
Sürdürülebilirlik faaliyetlerine karar verme
Ekiple birlikte kutlama
Emniyetli günler dileği ile…
Referanslar: SAE AS9100, AS9110 ,AS9100, AS9110 IAQG lecture notes