Havacılık, savunma ve uzay endüstrisinde uygulanan strateji ile diğer endüstrilerde uygulanan strateji çalışmaları, sektörel olarak dış ve iç hususların farklı olması nedeni ile farklılık arz eder.

Strateji denince aklımıza ne gelir? Strateji nasıl tanımlanmaktadır, birlikte bakalım:

• Önceden belirlenen bir amaca ulaşmak için tutulan yolların ve uygulanan yöntemlerin tümü

• Bir savaşta amaca ulaşmak için askeri kuvvetleri uygun bir biçimde kullanma sanat ve bilimi.

• Bir ulusun veya uluslar topluluğunun, barış ve savaşta benimsenen politikalara destek vermek amacıyla politik, ekonomik, psikolojik ve askerî güçleri bir arada kullanma bilimi ve sanatı (TDK).

Havacılık, savunma ve uzay endüstrisinde uygulanan strateji ile diğer endüstrilerde uygulanan strateji çalışmaları, sektörel olarak dış ve iç hususların farklı olması nedeni ile farklılık arz eder. Günümüzün değişen ekonomik şartlarında sürdürülebilir büyümeyi yakalamış şirketlerin genelinde stratejik yönetim uygulamalarına geçiş yapıldığı veya farkında olunmadan bazı stratejilerin uygulanarak sürdürülebilirliliğin sağlandığı izlenmektedir.

Sürdürülebilirlik, stratejik yönetim ile mümkün olmaktadır. Stratejik yönetim genelde zorunda olmadıkça benimsenmesi zor olgudur. Müşterinin istekleri arasında ISO9001:2015, IATF 16949, AS9100, AS9110 vb. gibi standartlar var ise bu standartlara uyulması önem arz edeceğinden hepsinde ortak olan aşağıda verilen strateji ile ilişkili madde için çalışmalar başlatılır.

Madde 4.1 Kuruluş ve Bağlamının Anlaşılması: Kuruluş, amacı ve stratejik yönü ile ilgili olan ve kalite yönetim sistemlerinin amaçlanan sonuç-sonuçlarına ulaşabilme yeteneğini etkileyen, iç ve dış hususları tayin etmelidir. 

Bu madde ile ilişkili olarak belirlenen iç ve dış hususların mevcut olmaması mümkün değildir. Şirketlerin çalışması gereken; bu hususlar karşılığında şirketin güçlü yönleri, zayıf yönleri, karşılaşılan tehdit ve fırsatların neler olduğunu ‘SWOT Çalışması’ (Strength, Weaknesses, Opportunities, Threats) ile tespit edilmesini sağlamaktır.

Misyon ve vizyon belirleme

Strateji çalışmaları sırası ile ‘misyon’ ve ‘vizyon’un belirlenmesi. Vizyona erişmek için orta, uzun, kısa vadede stratejik amaç ve taktiklerin belirlenmesi, hedeflerin tespiti ve takibidir. Yazılması oldukça kolay bir sıralama. Önemli olan bu yapının altını doldurabilmektir. Bu yapının dolgusu; ‘kültür’, ‘yetkinlik’, ‘araçlar’ ve ‘metod’lardan oluşur.

Misyon tanımına bakacak olursak; görev, amaç, dinsel, bilimsel veya diplomatik bir görev yüklenmiş kimselerden oluşan kurul... Özetle neden varız?

Vizyon tanımına bakacak olursak; ülkü, sağgörü, ileri görüş.. 
Özetle ne yapmayı istiyoruz?
Misyon ve vizyonu belirledikten sonra Kalite Yönetim Standartları Madde 4.1 kapsamında SWOT analizi yapılır. 
Mevcut misyon ve vizyon, dış ve iç hususların değişikliklerinde güncellenmelidir. Analiz neticesinde stratejik amaç ve taktikler belirlenir. Her bir amaç ve alt amaçlar için öncelikle uzun vadeli olmak üzere orta ve kısa vadeli stratejik hedefler belirlenir.

Uzun, orta ve kısa vadeli stratejiler

Uzun vadeli hedefler genellikle 15 yıl içindir ve vizyona erişmek için tespit edilir. Orta vadeli hedefler, uzun vadeli hedeflere hizmet eden hedeflerdir ve genellikle 10 yıl içindir. Kısa vadeli hedefler ise genellikle 5 yıl için tespit edilmiş olup orta vadeli hedeflere erişim için kullanılan hedeflerdir. Hedeflere ait performans göstergeleri seçilir ve takip edilir. Stratejik yol haritası ise stratejik hedeflere ulaşım için planlama ve hedeflere erişememe durumunda alınacak aksiyonların belirlenmesi ile oluşturulur.

Yıllık hedefler, kısa vadeli hedeflere erişim her yıl başlamadan hazırlanır ve tüm şirket geneline duyurulur. Yıllık hedeflerin düzenli olarak takibi ve ölçümü gerekir, amaç vizyona erişmek için ne kadar iyi olunduğunu tespit etmektir. Yıllık hedeflerin tespitinde dikkat edilmesi gerekli olan en önemli konu ‘SMART’ hedefler belirlemektir.

SMART Hedefler

ISO9001: 2015 standardı ile bu standart tabanlı diğer standartlarda beklenen sadece şirket genel hedefleri değil aynı zamanda süreç hedeflerinin de belirlenmesidir. 

Hedeflerin çok sayıda olması organizasyonu yorar ve takipte zorluklar yaşanır. Bu nedenle yapılacak süreç iyileştirme çalışmaları neticesinde yalın süreç hedeflerinin tespiti ve takibi uygun olacaktır.

En iyi dileklerimle…

- Dr. Yüksel BOZKURT

Referanslar:
1-TDK
2-ISO9001:2015 Standardı
3-ACE Leadership Training Slides - John Papadopoulos-UTC former
Cooperate ACE Director.
4-Marketing Management - Philip Kotler
5-Succesfull business plan-Rhonda Abrams