HAVACILIKTA MEDA ÇALIŞMALARINDA ELEŞTİREL DÜŞÜNME

CRITICAL THINKING IN MEDA STUDIES

MEDA, (Maintenance Error Decision Aid) Bakım onarım sırasında insan hatası kaynaklı oluşabilecek hatalara engel olmak amacıyla ,  proaktif çalışmalar yapan bağımsız ve çok fonksiyonlu bir yapılanmadır. Meda grubu,  genelde mevcut verilerin  analizi sonucunda insan faktöründen bağımsız sistem geliştirme çalışmaları için önerilerde bulunur.

Eleştirel düşünme, birçok farklı aktivite ve yeteneği ifade eder. MEDA çalışmalarında bu bakış açısına sahip olmak birçok konuda kök nedenin bulunmasına yardımcı olacaktır.

Aşağıdaki liste, önemli olanlardan bazılarını içerir:

Bilginin anlamını analiz etmek,

Doğruluk ve eksiksizlik için bilgilerin kontrol edilmesi,

Çeşitli bilgileri tutarlı bir şekilde bir araya getirmek,

Talimatları ve tavsiyeleri anlamak,

Yönergeleri takip etmek,

Sorunları çözmek,

Belirli bir konu ile hangi bilgilerin ilgili olduğuna ve bunun olup olmadığına karar vermek.

Mantıklı olmayan konuları sorgulamak;

Düşünmede hatalardan kaçınmaya çalışmak (yanlışlar);

Bazılarını desteklemek için gerektiğinde ilgili bilgileri (kanıtları) sıralamak, ifade (argüman oluşturma);

Sözde kanıtın bir sonucu destekleyip desteklemediğini yargılama (tanıma ve argümanları değerlendirmek)

Mevcut en iyi bilgi veya kanıtlar ışığında kararlar ve planlar yapmak.

Özellikle :

(1) anlamları analiz etmek;

(2) argümanları tanımak ve güçlü yönlerini değerlendirmek,

(3) yanılgıları tanımak ve bunlardan kaçınmak,

(4) Mevcut bilgi veya kanıtlar ışığında kararlar almak.

Anlayıp anlamadığımızı belirlemek için bilgiyi yorumlamamız gerekir. Sözlü bilgileri yorumlamak, dile karşı özel bir duyarlılık gerektirir.

Eleştirel düşünme, duyduklarımıza ve okuduklarımıza dikkat etmeyi içerir. Sorulara anlayabileceğimiz ve uygun şekilde yanıt verebileceğimiz anlamına gelir. Şimdiye kadar, çoğunlukla, genellikle bildirim cümleleri içinde bilgi aktaran dille ilgilendik.

Kanıt istemek mantıklıdır -yani destekleyen bilgiler-. Kanıt   bazı iddiaların doğruluğunu baltalar.

Ancak, dil her zaman bilgi sağlamak için kullanılmaz. Başkalarıyla “temas halinde kalmak” için konuşuruz. Sevinç, üzüntü, sempati, öfke, umut ve korku duygularımızı dille ifade ederiz. Sorular sorar ve taleplerde bulunuruz. Uyarılar  (“Dikkat!”) ve emirler veririz  (“Bu kitaba yazmayın.”). Duygu ifadeleri, sorular, komutlar ve benzerleri için kanıt istemek uygun olmayacaktır.

Anlamları anlamak için koşullara hangi kelimelerin söylendiğine, yazıldığına veya bağlama dikkat etmemiz gerekir.

Sıradan bir konuşmada, örneğin: Uçak bakım onarımında, iniş takımları değişimi sırasında başımıza gelen bir olayı anlatmamız diğer bakım onarım çalışanları ile sadece iletişimi canlı tutmak için yeterlidir. Eğer bu konuda yakın zamanda çalışacak isek sunulan bilgilerin doğru olup olmadığını kontrol etmek mantıklı olacaktır.

Yakın arkadaşınız size başının ağrıdığını veya çikolatalı dondurmanın iyi geldiğini  söylediğinde, duygularını ifade ediyordur. Bu nedenle nasıl hissettiğine dair kanıt sunmasını istemezsiniz.

Farklı bir bağlamda, örneğin ağrı kesici veya dondurma satan bir şirket tarafından yürütülen ve insanların söylediklerini desteklemek için daha fazla bilgi arayan bir anket  ve sonuçlarını incelediğinizde bu konu size daha anlamlı gelecektir.

Havacılıkta MEDA  ekipleri kendi konularında uzmandır.Bir olay incelemesi başlatıldığında öncelikle fiziksel kanıta odaklanırlar ve aynı zamanda sözlü kanıt da toplarlar.

Bu tür sözlü delilleri kullanarak, sürecin nasıl geliştiğini anlamak için argümanlar oluştururlar. Fiziksel kanıtlara ulaşmak için  sözlü deliller kullanılır. Tarih öncesi gibi birçok bilimde (arkeoloji, jeoloji ve kimya) fiziksel kanıtlar,  bilimsel araştırmaların birincil odak noktasıdır. Tarih ve sosyal bilimlerin çoğu gibi diğer disiplinlerde sözlü kanıt daha önemlidir.

Belgeler, çoğu  araştırmanın  odak noktasıdır ve nedenleri hakkında argümanlar oluşturmak için temel bilgileri sağlar.

Yanılgı, bazı alakasız bilgilerin bir ifadenin doğruluğunu desteklediğini düşünmek gibi akıl yürütmedeki hatalardır. Bu tür hatalardan kaçınmak, eleştirel düşünmek durumunda  olan MEDA araştırma grubu üyesi için  önemli bir hedeftir.

Çoğumuz reklamlarda yapılan abartılı ifadelerden şüpheleniriz.  Onlara neden inanmamız gerektiğini sorgularız.  Ancak bazen, kanıt istemeyiz ya da yine de inanmak istediğimiz şeyleri desteklemek için en basit nedenleri kabul ederiz. Bu insan doğasında var olan bir durumdur.

Özellikle zihnimiz arzu, korku, açgözlülük veya başka şeylerle bulandırıldığında, akıl yürütmede hata yapabiliriz.  MEDA çalışmalarında bu nedenle çalışma grubunun bağımsız ve olay ile ilişkili olarak yargılanamayacağı platformlarda çalışmalarını yürütmeleri önem arz etmektedir.

Gerçek hayattaki kararlar, nadiren bir ucuz piyango bileti satın alma kararı kadar basittir. Bunun yanı sıra sadece eleştirel düşünmemenin tuzaklarının farkında olmak bizi daha fazlasına daha dikkatli düşünmeye teşvik eder.

Hayatın diğer birçok alanında olduğu gibi, eleştirel düşünme becerilerini geliştirmenin en iyi yolu pratik yapmaktır.

Emniyetli günler dileğiyle... 

Referanslar:

Boeing MEDA user s guide January 2016

Introduction to Logic and Critical Thinking, Merrilee H. Salmon, University of Pittsburgh