Ultra hafif döner kanatlı hava aracı
Gyrocopter
Cierva’nın, 1923 yılında icat ettiği ve ultralight tipi döner kanatlı hava aracı olarak tanımlanan Gyrocopter, Türkiye’ de çok yeni olmakla birlikte avrupa ve dünya da yaygın olarak kullanılan çok hafif hava aracıdır. Gyrocopter, helikoptere çok benzeyen ultra hafif sınıf döner kanatlı bir uçaktır.
İspanyol mühendis Juan de la Cierva’nın Gyrocopter geliştirmenin arkasındaki fikir, düşük hava hızında güvenle uçabilen uçaklar üretmekti. De la Cierva’nın uçağı, ileri uçuş için geleneksel bir pervane ve mafsallı veya menteşeli, hava ile çalışan bir rotorla donatıldı. Gyrocopter’in ana rotor sistemine sahip olması helikoptere en çok benzeyen özelliğidir ancak kuyruk rotoru olmadığı için helikopterler gibi havada asılı kalamaz. Gyrocopter’de ileri hareketin oluşturduğu hava akımı ana rotor sisteminin dönmesini sağlar. İnsanların gyrocopter görünce genelde pervanesi nedeniyle helikoptere, kuyruğu nedeniyle uçağa benzetiyor olsa da havacılıktaki isminin ‘gyrocopter’ olduğunu en iyi okurlarımız biliyor sanırım. Esasında ‘Hem helikopter hem uçak, ne helikopter ne uçak’ gibi çok güzel de bir tanımı var. Helikopter gibi döner kanatlı olmasından dolayı helikopter denilmiş, uçak gibi koşarak uçuşa başladığı ve bitirdiği için uçak denilmiş, helikopter gibi askıda kalamadığı, hover pozisyonunda iniş yapamadığı ve olduğu yerden havalanamadığı için helikopter değil denilmiş, uçaklar gibi sabit kanat olmadığı için uçak değil denilmiştir
Gyrocopter ile İlk kalkış Madrid’deki en eski İspanyol havalimanı olan Cuatro Vientos Havaalanı’nda 1923’te gerçekleşti. Sadece iki yıl sonra, 1925’te, De la Cierva’nın Gyrocopter’i 8 dakika uçarak 10.5 km’lik mesafeyi geçti, bu, herhangi bir rotor uçağı için önemli bir başarıydı. Modern teknoloji ile donatılmış dünya çapındaki ilk gyrocopter uçuşunu yapan İngiliz bir maceracı olan James Ketchell, 2019 yılında 6 aylık yolculuk sırasında gyrocopter ile 24.000 deniz mili yol kat etti.
Havacılık camiasına gönül verenlerin eğlenceli ve maceracı bir buluş olarak gördükleri Gyrocopter, Hollywood filmlerinde ortaya çıkmasıyla popülaritesini artırdı. Tek kişilik, açık kokpitli uçak, James Bond’un You Only Live Twice filminde kullanılmış ve hobi uçakları camiasının kalbini kazanmıştı. Filmden sonra, Gyrocopte uçakları, birçok üreticinin yeni tasarımları ve son teknoloji gelişmeleri ile çok daha uygun fiyatlı ve birçok kişi için erişilebilir hale geldi. Helikopter’den önce icat edilmesine rağmen havada asılı kalma özelliği olmadığı için helikopterin icadı ile bir ara popülaritesini kaybetsede zaman içinde, uçması kolay, eğlenceli ve maceracı yapısıyla dünya çapında tasarlanmış en güvenli uçaklardan biri olarak amatör pilotların favorilerinden birisi oldu.
Şehirlerde ulaşım maliyetinin yüksek olması ve insanların zamandan tasarruf etme konusundaki arayışları nedeniyle, şehir havacılığı ve teknoloji devleri, elektrikli bir Gyrocopter tasarımı ile bir pazar oluşturma arayışında. Şu anda iki şirket, Skyworks Global ve Jaunt Air Mobility, eGyro adlı elektrikli hava taksi modelleri üzerinde çalışıyor. Bu, toplu taşımayı özel ulaşımla birlikte çok daha hızlı ve keyifli hale getirebilir.
Farklı ülkelerde hem ulaşım hem de sportif uçak olarak kullanılmasına rağmen ülkemizde az bilinmesinden dolayı genellikle sportif havacılık faaliyetlerinde kullanılmaktadır. Ülkemizde diğer tüm uçaklarda olduğu gibi gyrocopter uçuşları konusunda yetkili makam Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’dür. Uçan her hava aracının tescili, uçuşa elverişlilik sertifikaları, uçuş izinleri, hava aracının pilotun ve yolcunun sigortası müdürlüğün kontrol ve yetkisindedir. Havacılığın her noktasında olduğu gibi bu alanda da bir ciddiyet ve disiplin vardır. Gyrocopter pilotları UPL Lisansa sahip olmalıdır. Pilotların lisansları ve sağlık sertifikaları yine Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün yetkisi ve kontrolündedir. Her hava aracında olduğu gibi gyrocopterlerin tüm uçuşları, kalkış ve iniş yaptığı pist, uçuş saatleri, inişleri; uçağa ait loga kaydedilmektedir.
Telsiz ve transponder sayesinde pilot, hava bandından hava meydanları ve kule ile veya diğer hava araçları ile iletişim kurabiliyor. Her uçuş öncesi ‘Uçuş Planı Formu’ doldurulup ilgili hava meydanından alınan izinle uçuşlar yapılıyor. Her türlü hava meydanlarına iniş kalkış yapılabileceğini de belirtelim.
Ultra hafif Gyrocopter Pilot Lisansı (Upl) Nasıl Alınır
UPL Lisansı, 475 kg ağırlığında sabit kanatlı (Microlight, Ultralight) ve 600 kg ağırlığında Gyrocopter araçlarla uçmak isteyenlere verilen bir lisans türüdür. Sadece ülkemizde geçerli olan bir pilot lisansıdır ve 2 kişi ile sınırlı araçlarla uçulabilmektedir.
UPL Pilot lisans eğitimi 17 yaşından gün almış gençlerden başlayarak, 65 yaşına kadar olan yetişkinlerin SHGM 2. Sınıf Sağlık Sertifikası gerekliliklerini karşılayabilen herkese hitap etmektedir. UPL Pilot lisansı eğitimi Pilot olmak için en ekonomik, en hızlı ve kısa eğitim programıdır. Ortalama 2 ay içinde eğitimleri tamamlayarak lisans alabilirsiniz.
UPL Pilot lisans eğitimi 25 saat uçuş ve 45 saat teorik eğitimden oluşur. Uçuş okulunda 24 saat uçuş yaptıktan sonra Sivil Havacılık Genel Müdürlüğün ‘den görevlendirilen kontrol pilotu ile 01:30 saat kontrol uçuşunu başarı ile tamamlayarak lisans almaya hak kazanırsınız.
UPL almak için gerekli belgeler nelerdir?
Savcılıktan Adli Sicil Belgesi
Nüfus müdürlüğünden onaylı nüfus cüzdanı belgesi. Bir resim içermelidir.
İkamet belgesi
Nüfus cüzdanının ön ve arka fotokopisi
İngilizce yeterlilik belgesi.
Biyometrik Fotoğraf
Uçuşa elverişlilik sağlık raporu
TEORİK DERSLERİN İÇERİĞİ NEDİR?
Hava ve uzay hukuku
Genel havacılık ve uçak bilgisi (Yapısal, sistemler, aviyonik vb.)
Uçuş performans bilgileri
Uçuşta İlkeler
Navigasyon yöntemleri
Hava durumu (Metal, meteoroloji…)
Pilotların sınırları
UPL Pilot Lisans Eğitimi İle Kaç Tip Hava Aracı Kullanılabilir?
Sabit Kanat Ultralight
Microlight
Ultralight Helikopter
Gyrocopter
UPL Pilot Lisansı kaç yıl geçerlidir?
UPL pilot lisansı eğitimini başarı ile tamamlayan pilotlar Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünden lisans almaya hak kazanırlar. Lisansların bir bitiş süresi olmamakla beraber 2 yılda bir uçuş okulunda 1 saat kontrol uçuşu yapılarak yenilenir ve uçabilirsiniz.