ULUSLARARASI HAVA TAŞIMACILIĞI BİRLİĞİ
IATA 78 YAŞINDA
19 Nisan 1945'te Küba'nın Havana kentinde Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) kuruldu. Organizasyonun amacı, yolcular ve kargo için güvenli, güvenilir ve verimli hava yolculuğunu teşvik etmenin yanı sıra küresel ölçekte havayolu endüstrisinin çıkarlarını temsil etmekti. O zaman 31 ülkeden 57 üye vardı. Bugün IATA , dünyanın her yerinden yaklaşık 290 üyeyi temsil ediyor.
IATA'nın oluşumundan önce, hava yolculuğunu düzenlemeye çalışan birkaç farklı uluslararası kuruluş vardı, ancak hiçbiri endüstrinin gerçekten gelişmesi için gereken küresel işbirliği düzeyine ulaşamadı. IATA'nın kurulduğu sırada, çoğunluğu Avrupa ve Kuzey Amerika'da bulunan 31 farklı ülkeden 57 üyesi bulunuyordu. Ancak kuruluş, üyeliğini dünyanın her köşesinden havayollarını içerecek şekilde hızla genişletti.
Bugün merkezi Kanada’nın Montreal şehrinde olan IATA, 120'den fazla ülkeden 290'dan fazla havayolunu temsil ediyor. IATA, ilk yıllarında, uluslararası hava taşımacılığı anlaşmaları için bir çerçeve oluşturmanın yanı sıra, öncelikle havayolu prosedürlerini ve düzenlemelerini standartlaştırmaya odaklandı. Organizasyon ayrıca, hava yolculuğunun güvenliğini ve verimliliğini artırmak için yeni teknolojiler ve prosedürler geliştirmek için çalıştı. Yıllar içinde IATA, hükümetler ve diğer kuruluşlarla müzakerelerde üyelerinin çıkarlarını temsil ederek; emniyet, güvenlik ve sürdürülebilirlik gibi alanlarda en iyi uygulamaları teşvik ederek havayolu endüstrisini şekillendirmede hayati bir rol oynamaya devam etti. Havayolu endüstrisi yıllar içinde ekonomik gerilemeler, güvenlik tehditleri ve küresel salgınlar dahil olmak üzere çok sayıda zorlukla karşı karşıya kalırken; IATA, hava yolculuğunun herkes için güvenli, verimli ve erişilebilir kalmasını sağlamak için yorulmadan çalışarak endüstrinin sadık bir savunucusu olmaya devam etti. Havayollarının IATA’ya katılmasıyla IATA daha da büyümüş ve dünya genelindeki sorumlulukları artmıştır. IATA’nın kurulduğu ilk yıllarda bugün ICAO’nun sorumluluğundaki teknik konuların tamamı IATA’nın sorumluluğundaydı. Zaman içerisinde görev ve sorumluluklarında değişiklikler olmuştur. Sivil Havacılıktaki diğer otoriterlerle ortaklaşa çalışan IATA’nın kurulma amacı zamanla gelişmiş olup bugünkü halini almıştır.
IATA’nın kurulma amacı, orta gelir düzeyine sahip vatandaşların da havacılığı rahatlıkla tercih edebileceği şekilde, özellikle havacılığın güvenilir bir biçimde yayılmasına ve büyümesine katkıda bulunmaktır.
Havayolları birbirleriyle yeni anlaşmalara imza atıyor…
Havacılıkta tarifeli seferlerin yayılmaya başlamasıyla havayolu şirketleri birbirlerinden bağımsız hareket ederek sadece kendi uçuşlarına ait biletleri yolcularına satmaktaydılar. Bu durum, tarifeli hizmetin verildiği ilk yıllarda bir sorun değildi. Ancak tarifeli seferlerin yayılması ve özellikle de kıtalararası yolculukların başlaması ile yolcu ve kargo taşımacılıkları için birden fazla havayolunun anlaşma yapması ve birbirlerinin düzenledikleri dokümanları kabul etmeleri bir ihtiyaç haline gelmişti. Sadece doküman düzenlemekle kalmayıp bu dokümanların daha sonra hesaplaşmalarının da yapılması gerekmekteydi. IATA bu soruna çözüm getirerek birden fazla havayolu ile bağlantılı ya da aktarmalı hizmetin yolculara verilmesine katkıda bulundu. Bir örnek verirsek Vancouver’dan Pekin’e uçakla gitmek isteyen bir yolcu, bu iki şehir arasında direkt hizmet veren bir havayolu bulamayınca birden fazla havayolunun uçuşlarının tek bilet üzerinde ayrı ayrı gözükmesiyle uçuş ve bagaj işlemleri ile ilgili artık hizmet alabilmektedir. Uçuşlar tamamlandıktan sonra biletinde kaç tane havayolu şirketinin uçuş bilgisi görülüyorsa bu havayolları kendi aralarında hesaplaşma yaparak yolcudan aldıkları bilet bedelini sorunsuz paylaşabilmektedirler. Uçuş hizmetinin sorunsuz verilmesi ve sonrasındaki hesaplaşma işlemlerinde IATA’nın katkısı göz ardı edilmemelidir.
IATA’nın Görevleri Nelerdir?
• Verimlilik, uygunluk ve güvenlik hususlarında uzmanlık sağlanması,
• Bilet fiyatlarının belirlenmesindeki denetlemeler,
• Acente komisyonları ve hizmet ücretlerinin denetlenmesi,
• Havayolu taşımacılığı standartlarının belirlenmesi,
• Yük taşıma prosedürlerinin belirlenmesi,
• Terminal tasarımı ve işletilmesi ile ilgili standartların belirlenmesi,
• Havalimanlarında kullanılan ekipmanların standardizasyonun yapılmasında görev alınması,
• Belirli zamanlarda üye ülkelerin sorunlarının görüşülmesi için kongre ve seminerlerin düzenlenmesinde görev alınması,
IATA’nın sivil havacılığa katkısı saymakla ve örnek vermekle bitmez. Sivil havacılıktaki otoriteler tarafından kuralların yolcu ve havayolları lehine konması gerekmektedir. Bunu sağlayan kuruluşlardan birisi de şüphesiz ki IATA’dır.