Pilotların ‘zihnini okuyan’ yeni nesil savaş uçağı

Tempest

Araştırmacılar gelecekte, savaş jetlerinin düşmanın düşüncelerini okuyabilecek ve onlara tepki verebilecek zihin okuyan bir savaş uçağı geliştirmek için yapay zeka (AI) ve nörobilimin bir kombinasyonunu kullandılar. Araştırma ekibi şimdide, düşüncelerin yanı sıra duyguları da okuyabilen ve bunlara tepki verebilen zihin okuyan  bu savaş jetinin daha gelişmiş bir versi-yonunu geliştirmek için çalışıyor.

İngiltere’den BAE Systems, Rolls-Royce, Avrupa füze grubu MBDA ve İtalyan havacılık şirketi Leonardo tarafından geliştirilen ve  2027’de ilk test uçuşu yapılması planlanan, lazer ve hipersonik silahlarla donatılacak ve drone benzeri, yarı otonom uçak olan ‘Tempest’ her şey planlandığı gibi giderse 2035’te gökyüzünde olacak.

Tempest’in ilk modeli 2018’de bir havacılık fuarında sergilenmişti. O dönem uçak, görünüşü nedeniyle ‘hamile bir pelikana” benzetilmişti. O tarihten sonra ağırlığı azaltılılan ve hatları inceltilen Tempest jetinin en öne çıkan özelliği yeni geliştirilen yapay zeka sistemi. Giyilebilir kokpit teknolojisi konseptine dayanan Tempest sisteminin kokpiti, başa takılan ekranlı kasklarla pilotlar tarafından özelleştirilebilecek. Kasklar, yeni nesil artırılmış ve sanal gerçeklik etkileşimli kokpit ekranlarını ve kontrollerini doğrudan pilotun gözlerinin önüne yansıtmak için kullanılacak. Pilot desteği için sanal asistanlar gibi diğer kavramlar da test ediliyor. Kokpitte bulunan jest kontrol ve göz takip özelliği, pilotun iş yükünün ölçülmesine, yorgunluğunun ve zihinsel stresinin tespit edilmesine olanak sağlayacak. Kaska entegre olan bu sistem, pilotun hayati değerlerini ve beyin dalgalarını sürekli gözlemleyecek. Bu sayede pilotun aşırı stres altında olduğu anlarda ya da bilincini kaybetmesi durumunda devreye girecek.

Deneysel araştırmada, deneklerinin beyin dalga modellerini izleyen, kaskın altına takılan elektroensefalogram (EEG) kapakları kullanılarak test işlemi gerçekleşiyor. Bilim adamları laboratuvarın sınırları içinde gerçekleştirilen uçuş simülasyonları sırasında pilotların ne zaman aşırı yüklendiğini veya strese girdiğini izleyebiliyor.  Kasklardaki sensörler uçuş sırasında pilotun beyin sinyallerini ve tıbbi verilerini izleyen sensörlerle donatılacak. Takip eden her uçuşta yapay zeka giderek daha fazla biyometrik ve psikometrik veri toplayacak ve bunları pilotun ayırt edici özelliklerinin haritasını çıkarmak için kullanılabilecek bir veri tabanında saklayacak. Pilotun karakteristiğine ilişkin bu veri tabanıyla yapay zeka, sensörlerin uçağı kullanan kişinin yardıma ihtiyacı olduğuna işaret etmesi halinde devreye girecek. Örneğin, yüksek yerçekimi gücü nedeniyle pilotun bilincini kaybetmesi halinde yapay zeka, uçağın kontrolünü devralabilecek.

Uçak, yeni nesil esnek, yazılımla çalışan bir uçuş kontrol sistemi ile donatılacak. Yeniden yapılandırılabilir iletişim sistemi, bağlı bir ağ aracılığıyla hava, deniz, kara ve uzayda güvenli ve kesintisiz iletişim sunacak.

2030’larda kullanıma girmesi planlanan Tempest savaş jeti, görevlere yanında insansız savaş drone’ları ile çıkacak. Tüm bu sistemler, yazılımlar ve yapay zeka yardımıyla ve pilotun gözetiminde eş zamanlı hareket edecek. Bu şekilde toplanan veriler, pilotların dikkatlerini önemli görevlere vermelerine olanak tanırken, örneğin bir alarmı veya uyarıyı kaçırması gibi bir kriz durumunda da yardımcı olabilecek.

Tempest uçağı tasarımı ve özellikleri

• Tempest, değişen tehditlerin bir adım önünde olmak için bağlantılı, esnek ve yükseltilebilir olacak şekilde tasarlanacak, isteğe bağlı olarak insanlı, gizli hareket kabiliyetine sahip altıncı nesil bir savaş uçağı olacak.
• Tasarımın, gelecekte yetenekleri uyarlamak ve geliştirmek için açık mimariyi içermesi bekleniyor.
• Uçağın gövdesi, daha yüksek sıcaklıklarda çalışabilmesi için gelişmiş kompozit malzemeler ve katkı maddelerinden yapılacak.
• Daha geniş FCAS’ın bir parçası olarak geliştirilmekte olup, üretim süresini azaltmak için dijital mühendislik teknolojisini ve gelişmiş süreçleri kullanacaktır.
• Uçak, insanlı, insansız ve isteğe bağlı olarak insanlı operasyonları mümkün kılacak ölçeklenebilir otonomiyi destekleyecek.
• Tempest, mevcut silahları, planlanan silahları ve yeni nesil görüş mesafesinin ötesinde havadan havaya füze olan Meteor gibi geleceğin silahlarını destekleyebilecek. Silah efektleri yönetim sistemi, yapay zeka ve makine öğrenimi ile geliştirilmiş yazılım kullanarak savaş alanındaki tüm silahların koordinasyonunu kontrol edecek.
• Tempest, gelen füzeleri takip edebilen, hedef alabilen ve önleyebilen bir savunma yardım sistemine sahip olacak.

Görev yetenekleri

• Savaş uçağı, savaş alanındaki tüm alanlarda bir sistem sistemi içinde bağlantılı bir düğüm görevi görecek.
• Gelecekteki çatışmalarda mürettebatsız savaş uçakları, sivil platformlar, uydular ve siber güvenlik merkezleri gibi FCAS’deki diğer sistemlerle koordinasyon içinde çalışacak.
• Uçak, insanlı/insansız uçuş yetenekleri sağlamak için yapay zeka (AI), makine öğrenimi ve otonom sistemler kullanacak. Ayrıca dronları kontrol etmek için yapay zekaya entegre yeni bir teknoloji kullanılacak.
• Bir muharebe bulutunda diğer bağlı uçaklarla paylaşılabilecek güvenilir bilgiler oluşturmak için farklı kaynaklardan veri alacak.
• Uçak, yönlendirilmiş enerji ve hipersonik füzeler gibi yeni nesil silahlar da dahil olmak üzere önemli bir yük taşırken, gizli modda savaş alanının tam bir gözetimini elde edebilecek.

Motor

• Yeni bir gaz türbini demo motoru olan Orpheus, FCAS programı için Rolls-Royce tarafından inşa edildi. Uçağın gelişmiş güç ve tahrik sistemi, optimize edilmiş genel performans, menzil ve taşıma kapasitesi için aerodinamik olarak tasarlanacak.
• Hava taşıtının ısı yükselmesini en aza indirmek için akıllı bir güç yönetim sistemi ve verimli termal yönetim ile birlikte artırılmış elektrik enerjisi üretim kapasitesi, verimli bir güç sistemi tarafından çalıştırılacak.

Sensörler ve radarlar

• Uçak, yapay zeka aracılığıyla savaş alanında hızlı, güvenli ve dayanıklı bilgi alışverişine izin verecek gelişmiş sensörlerle entegre edilecek.
• Leonardo, Tempest için entegre bir algılama ve kinetik olmayan efektler (ISANKE) ve entegre iletişim sistemi (ICS) üzerinde çalışacak.
• Tempest programı için ISANKE ve ICS’nin geliştirilmesinde kullanılması beklenen JAGUAR sensör teknolojisinin geliştirilmesi üzerinde çalışmak üzere Mitsubishi Electric ile ortaklık kurdu .
• ISANKE, uçak gövdesi boyunca bir sensör ağı sağlayacak. Farklı ekipmanlardan entegre sistemlere geçerek altıncı nesil sensörlerin potansiyelini ortaya çıkarması bekleniyor. ICS, ISANKE sisteminin FCAS içindeki daha geniş sistemlere bağlanmasını sağlayacak.
• Uçağın sensörlerine entegre edilen efektörler, uçağın elektronik harp karıştırma ve yönlendirilmiş enerji silahları gibi bir dizi kinetik olmayan efektörle angaje olmasına izin verecek.