Değerli UTED Dergi okurları, sizlere Bu sayıda konumuz modelciliğin olmazsa olmazı, yani emniyet kuralları... Öncelikle şunu unutmayın: Model uçak kesinlikle hafife alınacak bir oyuncak değildir! Sebebi model uçağın gerçeğinden tek farkı gerçeğinin üç boyutlu küçültülmüş halidir, dolayısıyla gerçek uçuşlardaki emniyet kuralları ne ise aynı durum bizde de mevcuttur.
Patlarlı veya elektrikli fark etmiyor. Bulunduğunuz yerde asla (bina, elektrik direği, ve insan) olmaması gerekiyor, ve bu şu demektir model uçak uçuracağınız yerler genellikle güvenli alanlardan oluşmalı. Eğer bunlara dikkat edilmez ise kötü kazalara sebebiyet verebilirsiniz ve hatta bu kazalar ölümlerde sonuçlanabilir. Pek çok gelişmiş ülkelerde bu hobi ile uğraşanlar genelde bir çatı altında toplanırlar ve insanlar daha güvenli uçuş yaparlar. Bu alanlarda tehlikeli uçuş yapanların uçuşları kesilir ve bir daha uçuş yapmalarına da izin verilmez.
A- Model uçak ile ilgili önlemler
1.Uçuş testlerindeki başarısıyla uçabilirliğini kanıtlamadan modelinizi; yarışma, gösteri gibi seyirci huzurunda yapılan olaylarda uçurmaya kalkışmayın.
2.Modelin üzerinde veya içinde adınızı ve adresinizi belirten etiketler olmadan onu uçurmayın
3.Modelde, patlayıcı veya yanıcı maddeler içeren hiçbir şey taşımayın. Roketler, modelde atılan patlayıcı içeren bombalar, duman bombaları bütün patlayıcı gazlar (hidrojenle doldurulmuş balonlar gibi) yasaktır. Sadece, modele sabit olarak tutturulmuş kalkış mesafesi kısaltıcı roketlere (JATO) izin verilebilir. Her durumda bu roketlerde kullanılan yakıtın toplam ağırlığı 1,4 kg’ı (3,3 pound) geçemez.
4.Model uçak; insan taşımayan, motorlu veya motorsuz bir hava aracıdır. Onunla hayvan taşımaya da kalkışmayın.
B- Uçuş alanı ile ilgili önlemler :
1.Gerçek uçakların havaalanları çevresinde uçuş yaparken, havaalanı işleticisinin belirtmesi olmaksızın havaalanına yaklaşık 5 km (3 mil) mesafe içinde 120 m."den (400 feet) daha yüksekte uçmayın. Bu kesinlikle yasaktır. Bu durum yaşandığında hapis cezası ve adli para cezası ile cezalandırılırsınız. Model uçakları uçuracağınız bölgeler, havalimanlarından, insanlardan ve yüksek gerilim hatlarından kesinlikle uzak olmalıdır.
2.Uçuş sitesinin, saptanmış kurallarına uyun. Modelinizi kasten dikkatsizce, umursamazca ve tehlikeli tarzda uçurmayın
3.Uçuş sitesinde bir düz veya yuvarlak hat belirlenmelidir. Bütün uçuşlar bu hattın bir yanında, bütün seyircilerse hattın diğer yanında olmalıdır. Sadece, o anda uçan uçaklar ile ilgili kişilerin hattın uçuş tarafında bulunmasına izin verilmelidir. Seyirciler tarafı üzerinde uçuş yasaklanmıştır.
4.Model uçak pistlerinde kalkıştan önce KALKIŞ VAR deyip sahanın içinde olanları uyarmalıyız , yine aynı şekilde uçuşumuzu tamamlamış ve SON YAKLAŞMAYA geldiğimizde ise bu kez İNİŞ VAR demeliyiz ki uçuş sahası içinde olan kişileri uyarmış olup orada bulunan insanların hayatını da tehlikeye atmamış oluruz .
5.Eğer alkol alınmış ise o günkü uçuş kesilir veya uçuş yapmadan noktalamış olur. Çünkü alkol aldığınızda uçuş esnasında hem kendinizi hem bir başkalarının hayatını tehlikeye atmış olursunuz. Model uçağı, helikopteri, planörü veya hangi hava aracı olursa olsun, uçurduğunuz alanda bina elektrik direği ve insan olmamasına dikkat etmek gerekir. Bununla birlikte havalimanlarının olduğu bölgelerde de uçuş yapamazsınız. Ne yazık ki son yıllarda bu kurallar özellikle dört motorlu uçak diye tabir ettiğimiz dronlarla ihlal edilir hale geldi. Oysa bu noktalarda yaptığınız sorumsuzca uçuşlar diğer uçakları ve uçuşları ciddi sıkıntıya sokmaktadır.
6.Günümüzde sivil havacılığın yeni yönetmeliklerinden birisi de eğer hazır model uçak uçuruyorsanız ya da sıfırdan bir uçak yapmış iseniz bunu Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’ne (SAGEM) bildirmek ve elinizde bulunan tüm uçakların için plaka almak zorundasınız. Yine bu işlemi yapmaz iseniz uçuşunuza asla müsaade edilmemektedir.
İlk adım modelin hazırlanması
Peki emniyetli uçuşlar için ne yapmalı? Önce modelinizle ilgili önlemler almanız gerekir. Adım adım bu kuralları birlikte gözden geçirelim:
1.Uçuş öncesi her şey gözden geçirilip bir eksik var mı, yok mu kontrol edilip test uçuşu öyle yapılmalıdır.
2.Modelinizin yapısı belirli ağırlığın üzerine çıkmamalıdır. Mesela modelinizin ağırlığı 2150 gram ise siz bu ağırlığın üstüne çıkarsanız hem uçuşta hem de dengede büyük sorunlar yaşarsınız.
3.Modelin size ait olduğunu gösteren ibareler üzerinde yer almalıdır. Örneğin sahada sizin uçağın bir benzeri yani renkleri aynı olan bir model varsa, uçuş sırasında uçakları karıştırabilirsiniz. Bu tür durumda tavsiyem aynı anda uçmayın.
4.Modelinizle patlayıcı ya da yanıcı hiçbir şey taşımayın!
Motor kontrolleri çok önemli
Modelinizden sonra sıra geldi motora. Önce neleri kontrol etmeli?
1.Motorunuza uygun pervaneler tercih etmelisiniz. Ne daha büyük pervane kullanabilirsiniz ne de küçük...
2.Patlar motorlu model uçaklarda nitro dışında yakıt kullanamazsınız.
3.Türbün jet motorlarını çalıştırmadan önce tüm güvenlik önlemlerini çok iyi bir şekilde gözden geçirmelisiniz. Jet modelcilerin yanında kesinlikle taşıması gereken teçhizatların başında yangın söndürme tüpü gelir. Motorun ilk ateşlenme anında zaman zaman alev alma olayları ile karşılaşılabiliyor. Yapacağınız ilk müdahale ile hem alanın hem modelin ve her şeyden önemsi de kendi emniyetinizi sağlamış olursunuz.
Uçuş sahasında neler yapmalı?
1.Aman dikkat! Havalimanı-havaalanı veya model değil gerçek uçakların alçak uçuş yaptığı yerlerden uzak durun! Havadaki diğer uçağı ve içindekileri tehlikeye atabilirsiniz. Bunla ilgili bir örnek vermek isterim. Bir gün İstanbul Kumburgaz"da bir tepede model uçak uçuruyorduk. Bu sırada tepe yakınlarından bir eğitim uçağı geçti. O uçağın geçişi esnasında bir arkadaşımızda o uçağın yakınından geçti. Kısa bir süre sonra da kolluk kuvveti yanımıza geldi. Bize "Bu bölgede uçuş yapamazsınız" dediler. Nedenini sorduğumuzda, bölgenin Büyükçekmece Gölü yanındaki Hazarfen Havaalanı"ndan kalkan uçakların eğitim yeri olduğu ve eğitim paterninin bittiği noktada uçuş yapıldığı söylendi. Ve bizler de o bölgeden uzaklaştık ve uçuşları tehlikeye atmamış olduk. Modelinizle havada çekim yapacaksanız, bu işin de belirli prosedürleri var. Gerekli izinleri almak zorundasınız.
2.Uçuş sahasında belirtilen kurallara riayet etmek durumundasınız, uçuş sırasında insanların üstünde uçuramazsınız. Herhangi bir kumanda kaybı veya irtibat kesilmesi durumunda yerdeki insanlar zarar görebilir.
3.Uçuş alanında model uçağınızı belirli bir hatta uçurmalısınız ve bu uçuşları yaparken de ters patern çizmemelisiniz. Yani havada bulunan uçuklar hangi yöne dönüş yapıyor ise siz de o yöne göre uçuş yapmalısınız.
4.Modelinizin ağırlığı 10 kilogramı geçiyorsa, gösteri uçuşu yapıyorsanız, seyirciler arasında güvenlik hattı oluşturulmalı ya da normal bir model uçak pistinde iseniz kendinizce bir güvenlik bölgesi oluşturup insanlardan daha uzakta ve güvenli hatta uçurmalısınız.
5.Model uçak uçurma sırasında aynen trafikte, araç sürmek gibi alkol almamanız gerekir. Eğer o gün alkol aldıysanız sahada uçuş yapmamalısınız.
Sıra kumanda kontrolünde
Yeni veya tamir edilmiş bir modelin ilk uçuş öncesinde radyo düzeneğinin yer mesafesi kontrolü yapılmalıdır. Bunu için verici ve alıcı anteni tamamen açılmış bir şekilde kumanda kolları hareket ettirilir. Servolar"da her hangi bir vızıltı, kumanda yüzeylerinde herhangi bir titreme ve kumanda da kesilme olmamalı. Bütün kumanda yüzeylerinin doğru çalıştığını kontrol edilmelidir.
Günümüzde artık herkes 2.4 ghz tercih etmektedirler. Oysa geçmişte 2.4 ghz yokken herkes 35 mhz ya da 40 mhz kullanılmaktaydı. Sahaya gelindiği zaman da bir tabela olurdu. Herkes tabelaya adını soyadını ve frekans numarasını yazardı. Bunun sebebi, uçuş esnasında frekans karışmasını ve havada kontrolü kaybetmemeyi sağlamaktı.
Artık denizdeki radyo kontrollü araçlar günümüzdeki gibi 27 mhz kullanıyor. Bunun nedeni, sudaki araca frekans gönderdiğinizde doğru bir şekilde kumandanıza tekrar geri dönmesini 27 mhz sağlıyor. 2.4 mhz ise suda yansıma yapıyor.
Uçuştan önce bu kurallara dikkat! Hepinize emniyetli, kırımsız model dolu günler...