Öğrenmek zor olabilir, özellikle zaman baskısı altında. Ancak, öğrenmeyi kolaylaştırmanın yolları var. İpuçları kullanmak ve bilgiyi mantıklı bir şekilde yapılandırmak, öğrenmeyi daha etkili hale getirebilir. Örneğin, bir A320 uçuş dersinde, kursiyerler bir kısaltma kullanarak Wing Tip Brake (WTB) fonksiyonlarını akılda kalıcı hale getirdi. Aynı şekilde, periyodik tabloyu öğrenmek için kullanılan saçma cümleler veya direnç renk kodları gibi yöntemler, bilgiyi ezberlemeyi kolaylaştırır. Öğrenirken zihinsel aktivite ve yaratıcı kısaltmalar kullanmak, akılda kalıcılığı artırır. Öğrenme sürecinde önemli olan, bilgiyi kişisel ve anlamlı bir şekilde organize etmektir.

Şimdi nasıl gitti? Yapılan testlerde, ipuçlarını aktif olarak kullanan kişiler sadece sayılar üzerinde çalışanlara kıyasla daha iyi sonuçlar elde etmiştir. Bunun arkasında bir sebep var. Aynı içeriği farklı şekilde sunmak, öğrenme ve akılda kalma konusunda farklı etkiler yaratabilir. Tüm insanlar - siz ve ben dahil - aktif bir zihinsel etkileşim ile öğreniriz.

Sizlere 50 yılını araştırmaya ve çeşitli öğrenme çalışmalarına adamış bir akademisyen ve 40 yılını iş dünyasında insanların öğrenme performanslarını yöneterek gelişmelerini sağlayan bir iş insanının beraber kaleme aldığı “Anlatmak Eğitim Değildir” kitabının içinden aldığım bu oyunu, havacılık ve uçak bakım tip eğitimi ile birleştirerek yorumluyorum.

Öncelikle bu oyun bize sistematik ve mantıklı bir akış ile kolay öğrenebileceğimizi gösteriyor. Hikaye ile sebep-sonuç ilişkisi ile öğrenimi kolaylaştırmak gerekiyor. Örneğin, benim işlediğim bir derste kursiyerlerimden bir tanesinin keşfettiği bir kısaltmayı çok beğenmiştim. Ondan sonra bu kısaltmayı sonraki kurslarımda hep bu şekilde anlattım. Yöntemin öğrenmeyi kolaylaştırıcı etkisinden dolayı böyle anlatmayı uygun buluyorum. Bugün bu satırları okuyorsa da o arkadaşa da selam olsun.

A320 Tip Kursu Uçuş Kumandaları Dersi:

Wing Tip Brake (WTB)

Kursiyerlerimden biri, bu WTB’lerin devreye girmesine sebep olan arızaları bir araya getirmiş ve akılda kalması kolay bir şekilde toparlamıştı. Konu içerisinde öğrenmiştik ki WTB, 4 durumda devreye giriyor. Biri Assymetry, biri Uncommanded motion, biri Overspeed, sonuncusu da Runaway. Arkadaşımız bu arızalarda uçağın stall durumundan korunmak için WTB’yi aktifleştirdiğini ekledi ve bu fonksiyonları “KORUMA” kelimesi ile birleştirdi.

Yani, “KORUMA”nın K’sı WTB koruma yapar. Ne zaman?

“O” = Overspeed

“R” = Runaway

“UM” = Uncommanded Motion

“A” = Assymetry

Bunu bu şekilde öğrendiğimizde akılda kalıcılığı daha yüksek oluyor. Bu kısa kodlama bugün bile hala birçok kursiyerimin aklında kalmıştır.

Benim yaşlarımda olanlar hatırlayacaktır. Lisede periyodik tabloyu öğrenirken saçma bir cümle ile 1A grubu elementlerini ezberlemiştik:

“Haydarpaşa lisesinin nankör kimyacısı rabianın cesetini fırlattı.”

Yani cümlenin saçma olması mı akılda kalıcılığı arttırıyor bilmiyorum ama yıllar geçti, hala unutmuyorum. [H-Li-Na-KRb-Cs-Fr] Hidrojen, lityum, sodyum, potasyum, rubidyum, sezyum, fransiyum. Bu tekniğin işe yaradığı alanlardan biri de, bu gibi ezberlemesi zor olan konuları kolaylıkla akılda kalır hale getirmesidir.

Yine bir başka örnek meslek lisesinde dirençleri çalışırken direnç renk kodları diye bir konu var. Bu renkleri 0’dan 9’a kadar bir kısaltma ile öğrenmiştik. “Sokakta sayamam gibi” bu cümlenin sessiz harfleri ilgili rengin baş harfine denk geliyor. Yani 0 siyah, 1 kahverengi, 2 kırmızı, 3 turuncu, 4 sarı, 5 yeşil, 6 mavi, 7 mor, 8 gri, 9 beyaz’ı temsil ediyor. 

Renkler direnç üzerinde basılıdır. Siz de renklerden kaç ohm olduğunu tespit edebilirsiniz.

Sonuç olarak, kolay öğrenmek için bir zihinsel aktiviteye ihtiyaç duyuyoruz. Bunu da en kolay şekilde kısaltma ile kodlayarak yapabiliriz. Öğrenmek istediğimiz şeyi bu vesileyle ortaya çıkarabiliriz. Kısaltmanın illa WTB örneğinde olduğu gibi mantıklı bir anlam içermesi gerekmez. Bilakis, saçma bir ifade ise akılda kalma oranı çok daha artıyor. Öğrenirken elimizde bir harita olmasına benzetiyorum ben bu durumu. Aynı elinde bir harita ile bir turistik bölgeyi gezen bir turist gibi. Öğrenme deneyiminizin keyifli geçmesi dileğiyle.

Kaynak: Anlatmak Eğitim Değildir, Harold D. Stolovitch & Erica J. Keeps