NOTICE TO AIRMAN:

NOTAM

Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı ICAO`ya üye olan her ülke, uluslararası sivil havacılığın bir gereği olarak, kendi hava sahasına özgü havacılık bilgilerini toplamak, değerlendirmek ve gelişen hava seyrüsefer teknolojisine uygun olarak bu hizmeti yürütmek durumundadır.

Türk hava sahası ve havalimanlarına ilişkin tüm hava-cılık bilgilerinin, sivil ve askeri havacılık kuruluşlarına, uçuş  mürettebatı ve havaalanı kullanıcılarına  ICAO ve EUROCONTROL’ün belirlediği uluslararası kurallara göre bildirilmesi esastır. Bu görevi üstelenen birim ise Havacılık Bilgi Servisi ve Uçuş Bilgi Servisi`dir.

1990 yılında Avrupa Sivil Havacılık Konferansı ECAC tarafından en route stratejisi ve Avrupa Hava Trafik Kontrol Harmonizasyon ve Entegrasyon programı ile hava sahasının esnek kullanımı ana madde olarak kabul edilmiştir. Bu program, hava sahalarının sadece sivil veya askeri hava sahası olarak dizayn edilmeyip bir bütün olarak ele alınması gerekliliğine ve günlük ihtiyaçlara uygun olarak esnek kullanımı temeline dayanmaktadır. Programa göre tamamen daimi nitelikte dizayn edilmiş yollardan oluşan mevcut ATS yol şebekesinin, günlük değişen şartlara göre idaresi gündeme gelmiş ve NOTAM'la ilan edilen özel durumlar için kapatılması söz konusu olmuştur. 

Notam nedir?

‘Notice to airman’ açılımıyla NOTAM, uçuş harekatı ile ilgili görevlilere herhangi bir çalışma, hizmet, yöntem ya da tehlikenin varlığı ile her türlü değişiklikliklere ait bilgileri zamanında duyurmak için yapılan bir ikaz yayınıdır. Pilotlar, her uçuş öncesinde brifing ofislerinden ya da dispatcherlerden gidecekleri yol ve meydan hakkında yayınlanmış olan bültenleri yani notamları alır, yolların kısıtlayıcı bölümleri üzerinde çalışır, hangi sahaların tahditli olduğu hakkında fikir sahibi olurlar. Ancak burada asıl görev, hava trafik kontrolörlerine düşmektedir. Hava trafik kontrolörleri çalışmaya başlamadan önce kendi sorumluluk sahalarını ilgilendiren, o günün yayımlanmış NOTAM'lı bölge bilgilerini inceler, trafik idaresini nasıl yapacaklarını bu bilgileri referans alarak önceden planlarlar. Örneğin kapalı bir pist, arızalı bir seyrüsefer cihazı, havadaki askeri bir tatbikat veya pist civarındaki inşaat çalışmaları NOTAM'ın konusunu oluşturabilir. 

NOTAM metni, ICAO NOTAM formatında belirtilen sıraya uygun tüm bilgileri içermekte olup ICAO kısaltmaları, göstergeler, tanıtmalar, uçak çağrı adları ve frekans bilgileriyle tamamlanır. Ülkemizle ilgili NOTAM’lar, Esenboğa Uluslararası NOTAM ofisinden Avrupa Havacılık Bilgi Veritabanı’na (EAD- European AIS Data-base) gönderilir, bu merkezde değerlendirilir ve en son NOTAM'ların ilgili adreslere dağıtımı yapılır. Türkiye’de NOTAM’lar ulusal ve uluslararası notam serileri olmak üzere 2 ayrı kategoride yayınlanmaktadır:

Uluslararası Notam Serileri

Uluslararası NOTAM’lar İngilizce olarak A, B, C ve S harfleriyle tanımlanan 4 ayrı seri halinde yayınlanmaktadır.

A Serisi: Genel kurallar, yol seyrüseferi ve haberleşme kolaylıkları, FL 245 ve üzerinde yer alan hava sahası kısıtlama ve aktiviteleri ile uluslararası trafiğe açık havalimanlarına ilişkin bilgileri kapsamaktadır.

B Serisi: FL 245’in altında yer alan hava sahası kısıtlamaları ve aktivitelerine ilişkin bilgiler ile FIR (uçuş bilgi bölgesi) uçuşlarla doğrudan ilgisi olan ve bu bölgeler içerisinde ulusal trafiğe açık olan meydanlarla ilgili bilgileri içermektedir.

C Serisi: Sadece VFR (görerek uçuş) uçuşlara izin verilen havalimanlarına ve VFR aktivitelerine ilişkin bilgileri içermektedir.

S Serisi: Meydan operasyon sahasında kar, buz, sulu kar veya su birikintisi nedeniyle oluşan ve operasyonu etkileyen durumları belirtmektedir.

Ulusal NOTAM Serileri

Ulusal NOTAM’lar Türkçe olarak 4 seri halinde yayınlanmaktadır.

E Serisi: Yurt içinde kış süresince meydan operasyon sahasındaki kar, sulu kar, buz veya su birikintisi nedeniyle oluşan ve operasyonu etkileyen durumları içermektedir.

G Serisi: Ülke içindeki havalimanları, yol ve navigasyon kolaylıkları, hava sahası kısıtlamaları ve ikaz bilgilerine ilişkin yenilik ve değişiklikleri içermektedir.

H Serisi: Sadece İstanbul uçuş bilgi bölgesi içindeki meydan navigasyon kolaylığı ve bunlarla ilgili değişiklikleri içermektedir.

M Serisi: Askeri otoriteleri ilgilendiren, askeri havalimanları ile ilgili bilgileri içermektedir.

NOTAM’lar, ICAO Konvansiyonu ve Annex 15 gereğince hazırlanarak yayınlanmaktadırlar.

Geçerli NOTAM’ların kontrol listesi aylık olarak hazırlanmakta ve Havacılık Sabit Haberleşme Sistemi  AFS (Aeronautical Fixed Service) kanalıyla dağıtılmaktadır. Bu kontrol listesini takiben posta ile tüm Entegre Havacılık Bilgi Paketi alıcılarına, NOTAM’ların basılı bir özetinin dağıtımı yapılmaktadır.

Türkiye AIP’sinde yayınlanmış olan hava koridorları, havalimanı bilgileri, seyrüsefer yardımcıları, hava sahaları (FIR, TMA, CTR, PDR vb.) gibi statik havacılık bilgilerinin de harita üzerinde gösterimi gerçekleşiyor. Bu servis; hava sahası kullanıcılarına, internet üzerinden uçuş planı ve ilgili ATS mesajlarını havalimanı Havacılık Bilgi Yönetimi (AIM) ofislerine iletebilme ve yapılan işlemin sonucunu anında öğrenebilme imkânı  sağlıyor. Sistemle Türkiye ve tüm dünya ülkelerinin güncel NOTAM bilgilerinin, yazılı olarak dünyanın herhangi bir yerinden anında tedarik edebilmesi, ülkemiz hava sahasında yayınlanmış NOTAM’ların anlık olarak harita üzerinde görüntülenebilmesi de mümkün oluyor.

AIM Uluslararası Hava Seyrüseferinin güven, düzen ve verimliliğini artırmak için gerekli bilgi akışını sağlıyor. AIM uçuş plan bilgilerini format, içerik, izlenecek yol, saha, uçuş seviyesi ve iniş havalimanı ve FPL dağıtım adresleri yönünden inceleyip, zamanında adresler ve AMHS devresi üzerinden gönderiyor. Uçuş emniyet mesajlarının ilgili tüm adreslere zamanında dağıtımını ve takibini yaparken, birime ulaşan Uçak Tescil, Uçuş Açma/Kapama ve SHGM talimatlarını dosyalar, uçuşlarda dikkate alınıyor. 

AIM personeli, SAR (Search and Resque) harekatını gerektiren durumlarda tüm bilgileri bulunduğu FIR’dan sorumlu Esenboğa FIC birimindeki RCC’ye (Resque Co-ordination Center ) bildirip, alacağı talimata göre hareket ederken ATC ve yer hizmeti veren şirketle koordineli olarak çalışıyor.

Hava sahamızda NOTAM'la sınırlandırılan bölgelerin yani sıra hava trafik kontrolörlerinin çalışırken göz önünde bulundurmaları gereken tehlikeli, yasak ve tahditli sahalar da bulunmaktadır.

Tehlikeli Sahalar, içinde trafiklerin uçuşu için belirli za-manlarda tehlikeli faaliyetlerin var olabildiği boyutları belirli bir hava sahasıdır. Tehlikeli sahaların tayini, trafikleri uyarmak veya pilotların hava aracının emniyeti için kendi sorumlulukları ile ilgili tehlikeyi tespit etmek için gereklidir.

Yasak Sahalar, bir devletin karasuları veya arazisi üzerinde, boyutları belirli ve uçuş için yasaklanmış hava sahasıdır. Tahditli Sahalar ise bir devletin karasuları veya arazisi üzerinde, içerisinde hava araçlarının uçuşuna, belirlenmiş, bazı şartlara göre tahditlenmiş boyutları belirli  bir hava sahasıdır. Bu tabir belirlenmiş bir  hava sahası içindeki sivil hava araçlarının uçuşlarının tamamen yasaklanmayıp ancak belirlenmiş şartlara uyulduğunda yapılabileceği durumlarda kullanılır. Böylece uçuşun yasaklandığı hava sahası, tespit edilen zamanlar hariç, belirli meteorolojik şartlar dışında yasaklanmış gibi “Tahditli Saha” şeklinde gösterilir.