Sahtecilik, bir asırlık meseledir. Ama günümüzde sahte ürünler, etkilenen endüstriler,
taklitlerin olası sonuçları üstel oranlarda büyümektedir. Bu tehdit yeterince ele alınmazsa,
sahte ürünlerin kendi üretimimizin güvenliğini ve operasyonel etkinliğini ciddi şekilde
tehlikeye atma potansiyeli vardır.
Havacılıkta ‘sahte parça’ tanımı aşağıdaki gibi verilmektedir. Taklit ya da orijinal olarak
imitasyonu geçerek yanıltma ya da aldatma amacıyla, ‘onaylanmış bir parçayı’ otorite ya da
hakka sahip olmaksızın taklit etmek ya da benzetmek için üretilen ya da değiştirilen bir parça.
Bir ürünü taklit etmek ya da benzetmek ya da taklit etmek için üretilen bir ürün, taklit ya da
orijinal olarak yanıltmak ya da dolandırmak amacıyla üretilen ürün.
Firmalar ‘sahte parça’ (counterfeit parts) terimini kullanırlar. ‘Sahte parçalar’, onaylanmış bir
sistem veya kabul edilebilir başka bir yöntemle tasarlanan ve/veya üretilen öğeleri ifade
eder.
Sahte parça, bir tasarım ömrü sınırına ulaşmış veya olası onarımın ötesinde hasar görmüş
olan bir parça da olabilir.
Sahte parçanın örnekleri, onaylanmış kaynak tarafından üretilen parçalar olduğu gibi, yeni
olarak gösterilen onaylanmamış bir üreticinin parçaları da olabilir. Ancak bunlarla sınırlı
değildir.
Sahteciliğe karşı bilinçlendirme, elektronik sahte parçalar ile ilgili bilgi geliştirmek için çalışan
bir takım kuruluşlar olsa da, gelişmekte olan iki endüstri standardı vardır.
• SAE: Society of Automotive Engineers
• IEC: International Electro-Technical Commission
Sahte parçalar için uyarı örnekleri aşağıda verilmektedir. Bir parça veya malzeme oldukça
orijinal görünüyor ise olması gerekenden daha fazla şüphe duymanız gerekir. Eğer işler doğru
görünmüyorsa araştırın!
Aşağıda verilen uyarı bayraklarını gözden geçirin!
OCM’den başka kaynak veya şüpheli konumlardan yetkili kaynaklar (ör. Çin)
Fiyat çok düşük / geçmişten önemli ölçüde farklı
Az bulunurken aniden mevcut olan parçalar
Sahiplik zinciri doğrulanamayan parça
Uygunluk sertifikası yok
Eski parça
Bilinmeyen tedarikçi
Homojen olmayan parti
Mevcut yasaklanmış malzemeler
Ürün markalama sorunları: Benzer öğelerle eşleşmiyor
Değişiklikler / kazınmış yüzeyler
Yeniden çalışma / onarım / son işlem / yüzey yenileme kanıtı,
Kötü kalite
Sorunlu parçalar için ilave kontrol bilgileri de bulunabilir.
Sahte parçaların ve malzemelerin yarattığı riskleri hafifletmek için temel unsur şirketinizdeki
tüm düzeylerdeki tüm personel için uygun ve sürekli bir bilinçlendirme eğitimidir. Sahte
parça eğitimi, genel farkındalığın yanı sıra, organizasyonel / işlevsel sorumluluklar ve hesap
verebilirliklere dair özel eğitim içermelidir. Bir sahte parça ile ilgili tüm çalışanlar (ve onların
yönetimi) için farkındalık eğitimi zorunlu olmalıdır.
Sahte parçaya yönelik eğitim unsurları
Önleme
Azaltma
Algılama
Atma
Raporlama
Anahtar temalar - Çok fazla güvenmeme - yetkilendirme ve uyumluluk taleplerinin kanıtı.
Kaynaktan çekmeye kadar ‘kontrol’
Risklerin tanınması
Bir distribütör, komisyoncu veya tedarikçi seçerken, seçimiyle ilişkili farklı riskler
tanınmalıdır. Genel bir kural olarak, orijinal komponent, üreticisinden (OCM, vb.) veya ulusal
bir sivil havacılık otoritesinin (CAA) yetkili imalatçısından (FAA, EASA veya diğer), bağımsız bir
distribütörden temin edildiğinde daha az risk vardır. Bu farklı risk faktörleri nedeniyle, riskler;
ürünün serbest bırakılmasını önlemek amacıyla sahte / onaylanmamış ürünlerin önlendiğine
ve / veya tanımlandığına dair emin olmak için değerlendirilmeli ve hafifletilmelidir.
Tedarikçilerinizin takibi, sahte parçaların alınma potansiyelinden kaçınmanın başka bir
yoludur. Tedarikçi riskini azaltma, tedarik zincirinizin denetimlerini yürütmeyi içerir.
Saygın distribütörler, denetim isteğinizi memnuniyetle karşılar ve tedarik zincirinizi sahte
parçalardan ve materyallerden nasıl koruduğunu gösterir.
En iyi uygulama olarak, çoğu şirket tedarikçilerini takip etmek için bir tablo geliştirebilir. Bu,
sahte parçaların nasıl satın alındığını ve hangi tedarikçilere ait olduğunu gösteren alanları
içerecek şekilde kolayca değiştirilebilir.
Geliştirilecek bir süreç, sürekli olarak taklit parça tedarik eden bir tedarikçinin nasıl
işaretleneceği olmalıdır.
Sahte parçalar için parça ve malzeme yaşam döngüsü, GIDEP (teknik bilgi paylaşımı yaparak
kaynakların harcamalarını azaltmak veya ortadan kaldırmak isteyen devlet ve sanayi
katılımcıları arasında işbirliğine dayalı faaliyet), ERAI (sahte parça veri tabanı) uyarıları için
malzeme listesini izleyin...
Emniyetli günler dileği ile…
Referanslar:
SAE standards AS5553 ve AS6174
SAE AS9100 REVD, AS9120 REV B, AS9110 REV C