Thumbnail
  • 04.04.2024

İki uçak tipi arasında spoiler çalışma mantığında bir fark vardır. Boeing 737’de, spoilerlar çalıştırıldığında, açılmaları için şu koşullara ihtiyacınız vardır:

1-Her iki thrust kolu da idle konumunda

2-Bir ana iniş takımının sıkıştırılması (Not: Herhangi bir iniş takımının sıkıştırılması Flight Spoilerları açacaktır. Ground Spoiler açılması sağ ana iniş takımının sıkıştırılması ile gerçekleşir.)

3-Radio Altitude 10 ft'den az.

4-Ana iniş takım lastiklerinin döndüğünün tespit edilmesi (60 knot'tan fazla).

Spoilerlar iniş için hazır değilse, thrust reverser seçildiğinde çalışmaya başlarlar. Speedbrake kolunu yukarı konuma getirerek manuel olarak da açılabilirler. 

Yandaki resme dikkatlice baktığımızda. Bir B737'deki spoilerler. Kırmızı kutucuklar Ground Spoiler , sarı kutucuk ise Flight Spoilerları göstermektedir.

Airbus A320'de durum biraz daha karmaşıktır. 

Spoilerlar ARM konumuna alındığında veya Retract konumuna alınmadığında:

• Her iki ana iniş takımı da yerde.

• Her iki thrust kolu da idle’da veya idle’ın altında veya bir motorda thrust reverse seçili ve diğer thrust kolu MCT'nin altında.

Spoiler'lar Retract konumuna alınmış ancak ARM konumuna alınmadığında:

• Her iki ana iniş takımı da yerde.

• En az bir motorda thrust reverser seçili ve diğer thrust kolu MCT'nin altında.

A320 ayrıca Phased lift dumping (PLD) adı verilen kısmi bir spoiler uzantısına sahiptir. PLD'nin amacı tam spoiler açılmasını hızlandırmaktır.

Spoilerlar ARM konumunda veya Rretract konumuna alinmadiğinda: 

• Bir ana iniş takımı yerde.

• Her iki thrust kolu da idle konumunda.

Spoilerlar Retract konumunda ancak ARM konumuna alınmadığında:

• Bir ana iniş takımı yerde.

• En az bir motorda thrust reverser seçili ve diğer thrust kolu MCT'nin altında.

Not: A320'de spoiler açılması için lastik dönüş hızı 72 knot'tan fazla olmalıdır.

Her iki uçağın spoiler sisteminin nasıl çalıştığı anlaşıldığına göre, Boeing 737 ile karşılaştırıldığında A320'de spoiler sapmasının nasıl geciktiğini görelim. 

Her şeyden önce, B737'de spoiler uzantısı (flight spoiler) sadece bir ana iniş takımının compress halde yani sıkıştırılmasını gerektirir. Ancak A320'de tam spoiler açılması için iki ana iniş takımının compress halde yani sıkıştırılması gerekir. A320'de, yer ile bir lastik temas edilirse, Phased lift dumping (PLD) adı verilen sistem nedeniyle spoilerlar yalnızca yarıya kadar açılır. Diğer iniş takımı compress halde yani sıkıştığında tam açılma gerçekleşir. Çok nadir durumlarda, her iki iniş takımının compress halde olması yani sıkıştırılması aynı anda algılanacaktır. Böylece her zaman bir gecikme yaşanacaktır. 

Dolayısıyla, A320 spoiler açılmasında gördüğünüz gecikme, tam (full) spoiler açılması ile karışan aşamalı Phased lift dumping (PLD) adı verilen sistem açılmasıdır.

Gecikmenin diğer bir nedeni de spoiler açılması için gerekli olan lastik dönüş hızıdır. B737'de spoiler açılması için 60 knot hız gerekirken, A320'de 72 knot lastik dönüş hızı gerekmektedir. Dolayısıyla, açılma hızı A320'de B737'ye kıyasla 12 knot daha yüksektir. Bu da A320'de spoilerlarının açılmasının daha yavaş olmasının bir diğer nedenidir.

A320 spoilerları Boeing 737'den farklı olarak, tüm spoilerlar ground spoiler görevi görür ve 50 dereceye kadar sapma açısı yaparlar. 

1968 © Uçak Teknisyenleri Derneği