Hangardan Gate’e Taxi yaparken

su kanalına düşen Jumbo Jet

Bir uçağın kâl olmasına (hurdaya ayrılması) yol açabilecek birçok yer olayı vardır. Gövdeye ağır hasar veren çarpışmalar, çarpmalar, yangın gibi. Aşağıda anlatacağım olay Check List kullanmadan yerde düşük hızlı bir hareketin bile bir uçağın hayatını sona erdirebildiğini gözler önüne seriyor.

2001 yılında Kuala Lumpur’da hangardan Gate’e taxi yaparken bir su kanalına dalıp karşı kıyıya atlayan Saudia’nın Jumbo Jet Boeing 747-300’ü için durum aynen buydu.

Uçağa uygulanan periyodik bakımlar, mümkün olan en uzun hizmet ömrüne sahip olmalarını ve uçuş emniyetini sağlamanın önemli bir parçasıdır. Bakımlar genelde rutin bir işlem olarak yapılırken, rutin olmayan diğer durumlarda belirli bir soruna düzeltici işlem olarak da gerçekleşir.

Ağustos 2001’de söz konusu Saudia 747-300 uçağı, motorlarla ilgili bazı teknik sorunları çözmek için Malezya Kuala Lumpur’daki bir bakım hangarında idi. Bakım çalışmaları tamamladıktan sonra uçağın Suudi Arabistan Cidde’deki Kral Abdülaziz Uluslararası Havalimanı’ndaki üssüne yolculu olarak dönmesi planlandı.

Bu plana göre uçak, Kuala Lumpur’dan Cidde’ye tarifeli bir sefer yapacaktı. Söz konusu uçuşta (23 Ağustos 2001) 319 yolcusu olacaktı. Ancak, bakımı tamamlanan uçak, hangardan Gate’e taxi yaparken çok talihsiz bir olay yaşadı.

Uçak, hangardan yolcularını alacağı Gate’e taxi yaparak giderken, uçakta altı teknisyen vardı. Uçağın yolcu terminaline taxi yaparken kullanacağı taksi yollarında bazı kavşaklarda dönüşler yapılması gerekiyordu. Daha ilk dönüşte işler oldukça ters gitti.

Resimlerde görüldüğü gibi, taxi yapan teknisyenlerin yaşadığı kontrol kaybı, uçağın taxi yolunda dönüşü yapamamasına ve burun iniş takımının derin bir drenaj kanalına dalmasına neden oldu. Uçağın burun iniş takımı drenaj kanalına dalınca, burun iniş takımı kanalın diğer tarafındaki dik zemine çarptı. Bu çarpmanın etkisi burun iniş takımının ve uçağın gövdenin kırılmasına neden oldu. Çarpma sırasında B747’nin içindeki altı teknisyenin tamamı muhtelif şekilde yaralandı.

Peki ne olmuştu?

Ne yazıktır ki, uçağa taxi yapan teknisyenler taxiye başlamadan önce “Before Taxi Checklist”i, ya acemiliklerinden veya kendilerine aşırı güvenden olacak, uygulamamışlardı. Taxi sırasında uçağın 2 ve 3 numaralı iç motorları çalışıyordu. Hidrolik pompa şalterleri bakım sırasında OFF durumuna alınmışlardı ve Taxi öncesi Check List uygulanmadığından bunların ON yapılması unutulduğu için, Fren ve Steering sistemleri doğal olarak çalışmıyordu ama, kokpitte Taxi yapan teknisyenler bunun farkında bile değillerdi.

İlk kavşakta Steering sistemi çalışmayınca uçak dönemedi, frenler de çalışmayınca koca uçak taxi yolundan çıkarak burnunun dikine kanala doğru ilerlemeye devam etti. Teknisyenler paniklediler, fren pedallarına sonuna kadar bastılar ama, hidrolik sistemlerde basınç olmadığı için uçağın önlerine çıkan su  kanalına dalmasını önleyemediler.

Basit gibi gelen ama çok önemli hayati bir hata (Check List uygulanmaması) sonucu, HZ-AIO ​​tescil isimli dev Boeing 747-300 uçağının aldığı ağır hasar, erken sonu oldu.

Ekim 2001’de yapılan bir duyuru, hasarlı uçağın onarılması için bir plan yapıldığını gösterdi. Ancak 4 ay sonra bir hasar değerlendirmesi yapan Boeing, onarımın ekonomik olarak çok yüksek olacağını hesaplayınca (BER-Beyond Economical Repair) Şubat 2002’de onarım planı iptal edilerek uçak hurdaya ayrıldı.

Ekim 1985’te Saudia’ya katılan uçak olay tarihinde, 13.781 cycle (kalkış-iniş) ve toplam 49.688 uçuş saatine sahipti.

Kaynak: https://simpleflying.com/boeing-747-write-off-taxi-into-ditch/