H

ava aracı bakım teknisyeni; bakım lisansına sahip olup

hava aracı veya hava aracı parçaları üzerinde planlı veya plansız bakımları yapan, arızaların tespitlerini ve düzeltici faaliyetleri (sökme/ takma, tamir, test,

ayar vb.) gerçekleştiren uçuş emniyetine direkt katkı sağlayan kişiye denir. Hava aracının teknik olarak uçabileceği ya da uçamayacağı kararını veren ya da sorunlu parçayı tespit edip değişip değişmemesine (kal edilmesine) karar veren uzmandır. Uçak bakım ve onarımı, uçak sisteminin tüm bileşenlerini kurma, sorunlarını giderme, rutin bakımlarını yapma gibi görevleri içerir. Tüm bu görevlerin olmazsa olmazı da emniyettir. Yani, bu görevler yeterli teknik bilginin yanında tecrübe, ciddiyet ve disiplinli bir takım çalışması gerektirir. Bu bölüm, dünyaca kabul gören standart ve yönetmeliklere uygun bakımcı personel yetiştirmek için kurulmuştur.

Hava aracı bakım teknisyenliği genellikle esnek ve vardiyalı çalışma gerektiren, stresli, sorumluluğu yüksek ve hata payı olmayan bir meslektir. Bir hava aracı teknisyeni çözüm odaklı bakabilir. Sorun yaratmaz çözüm üretir. Temel konularda analitik düşünme ve kavrama yeteneğine sahiptir. Çok iyi bir teknik bilgi, deneyim ve özveri gerektiren bu meslek, aynı zamanda iyi derecede İngilizce bilmeyi de gerektirmektedir.

Peki tüm bunların yapılabilmesi için nasıl bir temel eğitim alınmalı sorusu geliyor aklımıza. Ülkemizde bakım teknisyeni

temel eğitiminin son durumuna beraber göz atalım ve temel

eğitimin fotoğrafını birlikte çekelim.

Hava aracı bakım teknisyeni yetiştiren ve merkezi sınav puanı ile öğrenci alan MEB’e ait 16 adet havacılık meslek ve teknik anadolu lisesi, her yıl yüzlerce öğrenciyi sektöre kazandırıyor. Ayrıca son birkaç yılda çok hızlı şekilde artış gösteren özel havacılık meslek liselerinin sayıları da 13’e çıkarken; bir yıl gibi kısa sürede Türkiye’de mesleki eğitim merkezlerindeki çırak kalfa sayısı 159 binden 1 milyon 400 bine ulaştı.

Şimdi de uçak teknolojisi bölümünü bünyelerinde barındıran meslek yüksekokullarına bir göz atalım. 22 farklı MYO’da eğitim verilmektedir. Bu MYO’ların 6 tanesi devlet üniversitelerine bağlı olup geri kalan 16 tanesi vakıf üniversitelerindedir. Bu okulların 2023 yılı toplam kontenjanı hızlı bir artışla bin 639’a ulaşmıştır. Şimdi ise gelelim 4 yıllık fakülte ve yüksekokullara. Toplam 12 farklı havacılık ve uzay bilimleri fakültesi ya da sivil havacılık yüksekokulu bulunuyor. Hava aracı gövde - motor bakım ve hava aracı / havacılık elektrik elektroniği bölümleri olmak üzere 8 tanesi devlet, 4 tanesi vakıf üniversitesi şeklinde eğitimlerine devam etmektedirler. İlave olarak bir üniversitemizde ise ikinci öğretim de (İÖ) yapılmaktadır. Havacılık elektrik ve elektroniği 496, uçak gövde ve motor bakımı 606 öğrenci olmak üzere 2023 yılı toplam öğrenci kontenjanı ise bin 102 öğrenciye ulaşmıştır.

SHGM tarafından bakım eğitim kapsamında ‘147 Yetkili’ ve ‘Tanınan Okullar’ın listeleri aşağıda listelenmiştir

SHY-147 KAPSAMINDA TANINAN OKUL OLARAK YETKİLENDİRİLMİŞ EĞİTİM KURULUŞLARI

Uçak Bakım ve Onarım Bölümü

Uçak bakım ve onarım bölümü, uçak bakım uygulamalarının, motor sistemi, rotor sistemi, güç ünitesi, pervane, özel elektrikli parçalar, elektronik, aviyonik, hidrolik ve pnömatik sistemlerin kurulumu ve onarıma dair teknik bilgilerin uygulamalı dersler eşliğinde verildiği bir havacılık bölümüdür. Bölümde havacılık terminolojisi, malzeme ve donanım bilgisi, yakıt ikmali, yağ değişimi, rutin bakımlar, arıza giderme ve hava aracının uçuşa hazır hale getirilmesinde uygulanacak prosedürler ayrıntılı şekilde öğretilir. Öğrenciler dört yıllık bu programın son iki yılında işbaşı eğitimi yapma şansı bulmaktadır. Ancak mezuniyet sonrası teknisyen olarak işbaşı yapabilmek için öncelikle

SHY-66 Hava Aracı Bakım Personeli Lisans Yönetmeliği’ne göre 5 farklı kategoriye ayrılmış olan bakım lisanslarından bir ya da birkaçını almaları gerekir. Bazı üniversitelerde eğitim hayatı sürecinde bu lisansları almak için gereken teorik ve işbaşı eğitimleri verilmektedir. Bu durumda üniversite bitince lisans sahibi olmak mümkün olabilmektedir. Eğer üniversite eğitimi bunu sağlamıyorsa, mezuniyet sonrası hava araçlarına ve parçalarına bakım hizmeti vermek için yetkilendirilmiş bakım kuruluşlarında kazanılacak tecrübe sonrasında lisans almak mümkün olmaktadır. Mezuniyet sonrası iş hayatına atılma zamanlaması için üniversite seçimi yaparken bu hususu göz önüne almak gerekir.

AYLIK HAVACILIK DERGİSİ / AĞUSTOS 2023 / www.uteddergi.com 23

TERCİH

Shy-147 Onaylı Hava Aracı Bakım Eğitim Kuruluşları

Uçak Bakım ve Onarım Bölümü’nü Seçmek İsteyenlerin Taşıması Gereken Nitelikler

• Havacılığı yaşam tarzı olarak benimsemek,

• Fizik, aerodinamik konularına meraklı olmak,

• Mekanik problem çözme yeteneğine sahip olmak,

• Yoğun konsantrasyon gerektiren işlerden keyif almak,

• Emniyet konusundan taviz vermeden dikkatli, titiz, detaycı, planlı olmak,

• Ekip çalışması ve iş birliğine yatkın olmak,

• İyi bir göz-el koordinasyonuna sahip olmak,

• Yorum ve analiz yeteneğine sahip olmak,

• Kokulu, gürültülü ve yağlı ortamlarda çalışmayı bu mesleğin gereği olarak kabul etmek.

Uçak Bakım ve Onarım Bölümü İş İmkânları Neler?

Uçak bakım ve onarım bölümü mezunları Türk Hava Kuvvetleri, Hava İkmal Bakım Merkezleri gibi askeri kurumlarda, Türk Hava Yolları, Pegasus gibi havacılık kuruluşlarında, hava aracı bakım onarım merkezlerinde, uçak fabrikalarında, TUSAŞ, ASELSAN, TEI ya da benzeri firmalarda, savunma sanayinde çalışma alanı bulabilmektedir. Havalimanlarında ve hava yolu şirketlerinin hangarlarında uçak bakım teknisyeni olarak uçakların, gövde, motor, yapısal bileşenleri, motorla ilişkili sistemlerinde bakım ve

onarım işlemlerini yürütürler. Program mezunları aynı zamanda uluslararası kuruluşlarda çalışma şansı da bulabilir.

Uçak Bakım ve Onarım Bölümü Mezunları Ne İş Yapar?

Uçak bakım ve onarım bölümü mezunları dört yıllık eğitimlerinin ardından uçak bakım ve onarım teknisyeni olarak mezun olurlar. Teknisyen olarak istihdam edilecekleri askeri, sivil kurum, havalimanı ya da hangarlarda çoğunlukla yoğun, vardiyalı mesai saatleri boyunca yapacakları aşağıdaki görev listesinden sorumlu olur:

• Hava aracında arızalı olan parçaları tespit etmek, arızalı sistemleri yeniden faal duruma getirmek,

• Arızası giderilemeyen sistemlerin, araçların servis dışı edilme işlemlerini yapmak,

• Bakım ve onarım kataloglarına hâkim olmak,

• Planlı uçak bakım faaliyetlerini yürütmek, bunlar için gereken teknik ve idari işlemleri yerine getirmek,

• Motor, pervane, rotor, güç ünitesi, özel elektrikli parçalar gibi kısımların havacılık kontrol ve bakım işlemlerini gerçekleştirmek,

• Hava aracının aviyonik sistemlerinin kontrol, bakım ve arıza giderme işlerini yapmak,

  SHGM tarafından ‘ 147 Yetkili’ ve ‘Tanınan 4 Yıllık Okullar’ İçin Başarı Sıralaması ve Taban Puanı (Puan Türü: Sayısal)

   

  BÖLÜM ADI	YIL	KONTENJAN (2022)	BAŞARI SIRALAMASI (2023)	TABAN PUANI (2023)
  103590347 ERCİYES ÜNİVERSİTESİ (KAYSERİ) (Devlet Üniversitesi)
  Havacılık Elektrik ve Elektroniği	4	65	170743	353,041
  Havacılık Elektrik ve Elektroniği (İÖ)	4	40	200621	337,012
  Uçak Gövde ve Motor Bakımı	4	60	114367	392,803
  Uçak Gövde ve Motor Bakımı İÖ)	4	40	145132	369,315
  112490449 ESKİŞEHİR TEKNİK ÜNİVERSİTESİ (Devlet Üniversitesi)
  Havacılık Elektrik ve Elektroniği	4	60	94435	410,725
  Uçak Gövde ve Motor Bakımı	4	60	75211	429,611
  Uçak Gövde ve Motor Bakımı (KKTC Uyruklu)	4	2	74559	430,311
  103990182 FIRAT ÜNİVERSİTESİ (ELAZIĞ) (Devlet Üniversitesi)
  Havacılık Elektrik ve Elektroniği	4	50	322346	291,175
  Uçak Bakım ve Onarım	4	50	298215	298,499
  110790038 İSKENDERUN TEKNİK ÜNİVERSİTESİ (HATAY) (Devlet Üniversitesi)
  Havacılık Elektrik ve Elektroniği	4	40	302597	297,114
  Uçak Bakım ve Onarım	14	40	267148	309,003
  106990618 KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ (Devlet Üniversitesi)
  Havacılık Elektrik ve Elektroniği	4	50	137779	374,560
  Uçak Gövde ve Motor Bakımı	4	40	103697	402,116
  112771092 SAMSUN ÜNİVERSİTESİ (Devlet Üniversitesi)
  Uçak Bakım ve Onarım	4	40	195805	339,372
  108990438 SELÇUK ÜNİVERSİTESİ (KONYA) (Devlet Üniversitesi)
  Uçak Gövde ve Motor Bakımı	4	40	163001	357,583
  200290153 ATILIM ÜNİVERSİTESİ (ANKARA) (Vakıf Üniversitesi)
  Uçak Elektrik ve Elektroniği (İngilizce) (Burslu)	4	4	92.092	412,908
  Uçak Elektrik ve Elektroniği (İngilizce) (%50 İndirimli)	4	25	221.550	327,250
  Uçak Gövde ve Motor Bakımı (İngilizce) (Burslu)	4	3	84956	419,736 72
  Uçak Gövde ve Motor Bakımı (İngilizce) (%25 İndirimli)	4	24	--------	---------
  202790555 İSTANBUL GELİŞİM ÜNİVERSİTESİ (Vakıf Üniversitesi)
  Havacılık Elektrik ve Elektroniği (Burslu)	4	5	188883	342,950
  Havacılık Elektrik ve Elektroniği (%50 İndirimli)	4	34	437609	263,924
  Uçak Bakım ve Onarım (Burslu)	4	5	174650	350,747
  Uçak Bakım ve Onarım (%50 İndirimli)	4	34	392827	273,191
  203851900 KAPADOKYA ÜNİVERSİTESİ (NEVŞEHİR) (Vakıf Üniversitesi)
  Havacılık Elektrik ve Elektroniği (Burslu)	4	7	208737	333,077
  Havacılık Elektrik ve Elektroniği 3 (%25 İndirimli)	4	47	--------	--------
  Uçak Gövde ve Motor Bakımı (Burslu)	4	7	151377	365,119
  Uçak Gövde ve Motor Bakımı (%25 İndirimli)	4	47	524992	249,435
  210402502 İSTANBUL NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ (Vakıf Üniversitesi)
  Havacılık Elektrik ve Elektroniği	4	1	470721	257,932
  Havacılık Elektrik ve Elektroniği (Burslu)	4	5	182194	346,524
  Havacılık Elektrik ve Elektroniği (%50 İndirimli)	4	33	439618	263,529
  Uçak Bakım ve Onarım (Ücretli)	4	1	467148	258,554
  Uçak Bakım ve Onarım (Burslu)	4	8	196679	338,927
  Uçak Bakım ve Onarım (%50 İndirimli)	4	50	453456	260,976
  103690123 ERZİNCAN ÜNİVERSİTESİ (Devlet Üniversitesi)
  Uçak Bakım ve Onarım	4	15	317925	292,479

   

   

  TERCİH

   

  2 YILLIK EĞİTİM VEREN KURUMLAR (PuanTürü: TYT)
  BÖLÜM ADI	YIL	KONTENJAN (2022)	SIRALAMA (2022)	TABAN PUAN (2021)
  110090129 YILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ (ANKARA)
  Uçak Teknolojisi	2	65	372413	354,027
  103451339 EGE ÜNİVERSİTESİ (İZMİR)
  Uçak Teknolojisi	2	45	256410	379,419
  103650921 ERZİNCAN ÜNİVERSİTESİ
  Uçak Teknolojisi	2	60	559755	325,646
  103890231 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ
  Uçak Teknolojisi	2	40	311408	366,336
  104151199 GAZİ ÜNİVERSİTESİ (ANKARA)
  Uçak Teknolojisi	2	180	334364	361,445
  112572405 ISPARTA UYGULAMALI BİLİMLER ÜNİVERSİTESi
  Uçak Teknolojisi	2	40	454279	340,280
  202352613 İSTANBUL AREL ÜNİVERSİTESİ
  Uçak Teknolojisi (Ücretli)	2	35	1595960	245,557
  Uçak Teknolojisi (Burslu)	2	11	429122	344,250
  Uçak Teknolojisi (%25 İndirimli)	2	38	......................	......................
  202456013 İSTANBUL AYDIN ÜNİVERSİTESİ
  Uçak Teknolojisi (Burslu)	2	11	337346	360,824
  Uçak Teknolojisi (%50 İndirimli)	2	75	699946	309,768
  202753679 İSTANBUL GELİŞİM ÜNİVERSİTESİ
  Uçak Teknolojisi (Burslu)	2	12	366512	355,100
  Uçak Teknolojisi (İÖ) (Burslu)	2	9	387304	351,317
  Uçak Teknolojisi (%25 İndirimli)	2	22	895220	291,642
  Uçak Teknolojisi (İÖ) (%25 İndirimli)	2	16	1115908	274,632
  Uçak Teknolojisi (Ücretli)	2	60	1825501	234,305
  Uçak Teknolojisi (İÖ) (Ücretli)	2	43	1961602	228,241
  203051236 İSTANBUL KÜLTÜR ÜNİVERSİTESİ
  Uçak Teknolojisi (Burslu)	2	11	382476	352,185
  Uçak Teknolojisi %50 İndirimli)	2	66	931851	288,601
  204753249 OKAN ÜNİVERSİTESİ (İSTANBUL)
  Uçak Teknolojisi (Burslu)	2	8	327522	362,900
  Uçak Teknolojisi (%50 İndirimli)	2	48	1279398	263,716
  208150901 İSTANBUL RUMELİ ÜNİVERSİTESİ
  Uçak Teknolojisi (%50 İndirimli)	2	53	1562426	247,314
  Uçak Teknolojisi (Burslu)	2	10	512502	331,894
  Uçak Teknolojisi (Ücretli)	2	15	1985153	227,229
  111650687 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ-CERRAHPAŞA
  Uçak Teknolojisi	2	50	292083	370,675
  208450555 İSTİNYE ÜNİVERSİTESİ (İSTANBUL)
  Uçak Teknolojisi (Burslu)	2	10	346500	358,977

  208450546 İSTİNYE ÜNİVERSİTESİ (İSTANBUL)
  Uçak Teknolojisi (%50 İndirimli)	2	64	1212434	268,059
  203851194 KAPADOKYA ÜNİVERSİTESİ (NEVŞEHİR)
  Uçak Teknolojisi (İstanbul) (%25 İndirimli)	2	18	573171	323,983
  Uçak Teknolojisi (İstanbul) (Burslu)	2	6	244492	382,622
  Uçak Teknolojisi Burslu)	2	10	366689	355,068113
  Uçak Teknolojisi İstanbul) (Ücretli)	2	20	982132	284,573
  Uçak Teknolojisi (Ücretli)	2	28	1831584	234,021
  Uçak Teknolojisi (%25 İndirimli)	2	31	1121749	274,2241
  204150852 MALTEPE ÜNİVERSİTESİ (İSTANBUL)
  Uçak Teknolojisi (Burslu)	2	7	202491	395,085
  Uçak Teknolojisi Ücretli)	2	43	1637950	243,405
  210401536 İSTANBUL NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ
  Uçak Teknolojisi (Ücretli)	2	1	687081	311,111
  Uçak Teknolojisi Burslu)	2	10	359406	356,445
  Uçak Teknolojisi (%50 İndirimli)	2	66	984962	284,355
  109451993 TRAKYA ÜNİVERSİTESİ (EDİRNE)
  Uçak Teknolojisi	2	50	483192	335,989
  205750101 TÜRK HAVA KURUMU ÜNİVERSİTESİ (ANKARA)
  Uçak Teknolojisi (Burslu)	2	10	156187	411,717
  Uçak Teknolojisi (Burslu)	2	7	232426	385,972 113
  Uçak Teknolojisi Ücretli)	2	60	883956	292,591
  Uçak Teknolojisi (Ücretli)	2	47	1318739	261,265
  109850822 UŞAK ÜNİVERSİTESİ
  Uçak Teknolojisi	2	40	424913	344,923
  205053447 İSTANBUL TOPKAPI ÜNİVERSİTESİ
  Uçak Teknolojisi (Burslu)	2	12	462117	339,084
  Uçak Teknolojisi (%50 İndirimli)	2	76	1705079	240,020

   

   

  • Gövde, kanat ve kuyruk kısımlarında korozyon ve görünmez çatlak kontrolü yapmak,

  • Hava aracının teknik sorunlarının ivedilikle giderilerek uçuşa tekrar hazır hale getirilmesi için gereken tüm prosedürlere hâkim olmak,

  • Yakıt ikmali ve yağ değişimi yapmak, yakıt depolarını kontrol etmek.

Uçak elektronik - elektronik bölümünün temel amacı, gerçekleştirilmekte olan uçuş hizmetinin ulusal ve uluslararası havacılık kuruluşlarının standartlarına uygun, konforlu, emniyetli ve ekonomik açıdan fayda sağlamak adına görev alacak bireylerin eğitilmesidir.

Uçak Elektrik - Elektronik Bölümü Eğitim Süresi Kaç Yıldır? Uçak elektrik - elektronik bölümü, üniversitelerde havacılık ve uzay bilimleri fakültesi kapsamında eğitimi verilmekte olan 4 yıllık bir lisans bölümüdür.

Uçak elektrik - elektronik bölümü yalnızca sayısal puan türüne göre öğrenci kabul etmektedir. Bu bölüm 2019- 2020 yılı YÖK verilerine göre yalnızca 2 üniversitede 3 farklı eğitim seçeneği ile faaliyet göstermektedir.

Uçak Elektrik - Elektronik Bölümü Mezunu Ne İş Yapar? Bu bölümden mezun olan aviyonik bakım teknisyenleri; sivil ve askeri havacılık faaliyetlerinin gerçekleştirildiği uçaklarda var olan elektrik ve elektronik sistemlerinin onarımından ve bakımından sorumlu olurlar. Ve havacılık sektöründe aktif bir şekilde hizmet veren her türlü kurum ve kuruluşta teknik destek ekiplerinde kolay bir şekilde iş bulabilirler.

Söz konusu iş imkanlarından devlet kurum ve kuruluşlarında çalışabilmek için mezunların Kamu Personeli Seçme Sınavı’ndan (KPSS) elde edeceği puan belirleyici olacaktır.