NASA’nın “Fab Five” olarak tanımladığı, farklı renklerde ve farklı boylarda olan bu beş gezegeni belirli periyotlarda hiçbir yardımcı alet kullanmadan izlemek mümkün.
Gökyüzü ve yıldızlar hepimizin küçük yaşlardan beri merakını cezbeder. Kimilerimiz hep onları yakından görmek ister ve en azından bir teleskop yardımıyla izlemeye çabalar. Ancak, gerçekten bakmayı bilenler için güneş sisteminde çıplak gözle izlenebilecek beş gezegen var.
İnsanlar eski çağlardan beri bu beş gezegeni izlemişler. Belki yüksek teknoloji ve yaşamın giderek artan karmaşası yanında bu alışkanlığımızı unuttuk. Hatta belki daha eğitim çağlarımızın ilk yıllarında aldığımız bu bilgiyi, geçmişin tozlu raflarında bırakmayı tercih ettik. Ama hala izlemek isteyenler varsa, işte çıplak gözle izleyebileceğiniz Merkür, Venüs, Mars, Satürn ve Jüpiter...
Güneş’e yakın olduğu için parlaklık nedeniyle izlemesi güç olan Merkür, uydusu olmayan bir gezegen... Yılda sadece üç kez çıplak gözle görülebiliyor ve gözlem için en uygun zamanlar ya tam Güneş batarken ya da tam doğarken. Tam Güneş tutulmalarında ise Güneş’e çok yakın konumda bulunan gezegen, kısa süreliğine de olsa çok daha rahat bir şekilde izlenebiliyor.
Merkür’den sonra çıplak gözle gözlemleyebileceğimiz bir diğer gezegen Venüs... Güzellik tanrıçasının ismini taşıyan gezegen, aynı Merkür gibi Güneş’e yakın konumda ve bu nedenle o da ancak sabah gün doğumundan önce veya akşam gün batımından sonra gözlemlenebiliyor. Yine aynı Merkür gibi Venüs de tam Güneş tutulmalarında çok kısa süre için bile olsa, gün ortasında dahi çıplak gözle görülebiliyor.
Teleskopla ilk kez 1609 senesinde Galileo Galilei tarafından izlenen Mars da bir diğer gezegen. Bakıldığında sarı, turuncu ya da kırmızı tonlarında görünen gezegenin parlaklığı konumuna göre değişkenlik gösteriyor. Bazı konumlarda Güneş’in ışığı nedeniyle görünmez oluyor ve çıplak gözle görülebilen diğer gezegenlerden daha fazla değişiklik gösteriyor. 32 yıllık süre zarfında sadece iki kez izlemek için en uygun konuma gelen gezegen, bundan sonra 22 Mayıs 2016’da en parlak haliyle dünyaya en yakın konumda olacak. Mars’ı görmek isterseniz, bu tarihte gökyüzüne daha fazla dikkatle bakmanız gerekecek.
Rahatlıkla görülebildiği için eski çağlardan beri insanoğlunun dikkatini çeken Satürn, büyük ölçüde Hidrojen ve Helyum’dan oluşuyor. Gezegen, sabit yıldızlar arasında çok yavaş ilerlediği için aynı takım yıldız içinde iki seneden uzun bir süre geçiriyor. Sarımsı renkte olan gezegen, yılın büyük bir bölümünde gözlemlenebiliyor ancak Satürn’ün halkalarını da görmek istiyorsanız bir teleskopa ihtiyacınız olacak.
Jüpiter’e gelince, bir yahut iki aylık bir dönem haricinde yılın geri kalan kısmında rahatlıkla izlenebiliyor. Güneş sisteminin en büyük gezegeni olan Jüpiter’in kütlesi sistemdeki diğer gezegenlerden fazla... Bu dev gezegeni mutlaka görmek isteyeceksiniz. Ayrıca internette bu gezegenlerin gökyüzündeki konumlarını çok detaylı bir biçimde veren programlar var. Gezegenleri gökyüzünde aramadan önce bu programların birinden faydalanabilirsiniz. Kim bilir belki de çok yakın bir gelecekte bu gezegenlere gitmek, evden işe gitmek kadar kolay olacak.
O zaman gelene kadar, teleskopunuz olmadan da görebileceğiniz gezegenleri izlemek için daha fazla vakit kaybetmeyin. Keyifli seyirler...